Konut yeniden üretimi sürecinde ölçek ve yönetim boyutu için bir model önerisi

Abstract

Konut ve konut çevresinde oluşan nitelik problemleri, hem bireyin yaşam kalitesini hem de doğal çevreyi olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle mevcut yapılaşmış alanlarında konut yeniden üretimindeki mimari müdahale ile kaliteli ve sürdürülebilir mekân üretimi bireyin yaşam kalitesi ve çevre için gereklidir. Bireyin en çok etkileşim için olduğu, günlük yaşamının geçtiği, kimlik ve aidiyet duygusunu geliştiren konut ve komşuluk biriminin yeniden üretilmesi sürecinde bir yönetim yaklaşımı gereklidir. Bu tezin amacı; bir komşuluk birimindeki konut yeniden üretiminde, fiziksel, sosyal ve ekonomik boyutlar açısından uygun üretim ölçeğine karar verilebilmesi için gerekli parametrelerin ortaya konması, bu parametreler arasında yerel koşullara uygun olanlarının belirlenebilmesi için ölçek duyarlı bir model oluşturulmasının yanında, bu model sonucunda ulaşılması amaçlanan hedeflere uygun konut yeniden üretim sürecindeki (aktörler arası ilişkiler ile görev-yetki-sorumluluk, toplumsal fayda vb. önceliklerin belirlenmesi, süreç planlaması, katılım vb.) yönetim yaklaşımının oluşturulmasıdır. Yerel koşullara uygun üretim ölçeğinin belirlenmesinde farklı ölçeksel ilişkilerden oluşan kriterlerin ortaya konması ve katılım yöntemi ile ölçek duyarlı bir yönetim yaklaşımı oluşturulması çalışmanın özgün yanıdır ve literatüre katkı sağlanmaktadır. Yöntem olarak literatür araştırması yapılarak konut yeniden üretiminde müdahale ölçeği ve üretim ölçeğinin belirlenmesinde etkili olan parametrelerin ortaya konması ve yapım aşamasında kadarki süreçte katılım yöntemini de içeren bir yönetim yaklaşımı oluşturularak son ürüne karar verilmesi için bir model oluşturulmuştur. Daha sonra literatür araştırması ve Bursa Hürriyet mahallesinde yapılmış olan kullanıcılara uygulanan pilot anket uygulaması sonucunda elde edilen verilerle birlikte uzmanlara yönelik Delphi anket soruları hazırlanmıştır. Uzman katılımcılara, tüm cevapların sonuçları açıklanarak fikir değiştirme olanağı sunulmuş, konut yeniden üretimi sürecinde ölçek ve yönetim boyutunda hangi konularda uzlaşma sağlandığı ya da sağlanamadığı tespit edilmiştir. Birey ve kent arasındaki bir ölçekte yer alan konut ve komşuluk biriminde kaliteli, sürdürülebilir ve aidiyet duygusu oluşturan mekân üretimi için ölçek duyarlı bir yönetim yaklaşımı oluşturulmuştur.

Quality problems that occur in the residence and its environment negatively affect both the quality of life of the individual and the natural environment. For this reason, the architectural intervention in the housing reproduction in existing built areas and the production of quality and sustainable space are necessary for the quality of life of the individual and the environment. A management approach is required in the process of reproducing the housing and neighborhood unit, where the individual is mostly for interaction, where his daily life passes, and which develops the sense of identity and belonging. The aim of this thesis; In order to determine the appropriate production scale in terms of physical, social and economic dimensions in housing reproduction in a neighborhood, to determine the necessary parameters, to create a scale-sensitive model in order to determine the ones suitable for local conditions among these parameters, and to produce housing in accordance with the goals aimed to be achieved as a result of this model (determination of priorities such as relations between actors, duty-authority-responsibility, social benefit, etc., process planning, participation, etc.) in the process of creating a management approach. In determining the scale of production suitable for local conditions, determining the criteria consisting of different scale relations and creating a scale-sensitive management approach with the participation method is the original aspect of the study and contributes to the literature. As a method, a literature research was conducted to reveal the parameters that are effective in determining the scale of intervention and production scale in housing reproduction, and a model was created to decide on the final product by creating a management approach including the participation method in the process until the construction stage. Then, Delphi survey questions for experts were prepared with the data obtained as a result of the literature research and the pilot survey application applied to the users in Bursa Hürriyet neighborhood. The expert participants were given the opportunity to change their minds by explaining the results of the answers, and it was determined on which issues were or could not be reached in terms of scale and management in the housing reproduction process. A scale-sensitive management approach is required for the production of quality, sustainable and a sense of belonging in the housing and neighborhood unit, which is located on a scale between the individual and the city.