Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı / The Head of Library and Documentation

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/11452/1042

Browse

Browsing by Author "Çiçek, Niyazi"

Filter results by typing the first few letters
Now showing 1 - 2 of 2
  • Thumbnail Image
    Publication
    Blokzincir teknolojisinin elektronik belgelerin güvenilirliğinin korunmasında başarıya katkısı
    (Ankara Üniversitesi/Bilgi Yönetim Sistemleri Belgelendirme ve Bilgi Güvenliği Merkezi., 2019-12) Çiçek, Niyazi; Sağlık, Özhan; SAĞLIK, ÖZHAN; Bursa Uludağ Üniversitesi/Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı.; 0000-0002-1436-7431; B-4436-2014
    İnternetin keşfinden sonraki önemli gelişmelerden biri olarak değerlendirilen blokzincir teknolojisi, ilk başlarda daha çok altın, para vb. gibi değerli varlıkların transferi sırasında ortaya çıkan kayıt bilgilerinin teyit edilip kanıtlanması için kullanılmış, bu uygulamadan sağlık, telif hakları ve maliye gibi alanlarda da yararlanılabileceği görülmüştür. Bu teknoloji, elektronik ortamdaki bir kaydın güvenilirliğini merkezi bir otoriteye ihtiyaç duymadan, çevrimiçi bir ortamda dağıtarak sağladığı için böyle bir uygulamadan elektronik şekilde üretilip transfer edilen, dosyalanıp arşivlenen belgelerin güvenilirliğini kontrol etmek için de yararlanılabileceği düşünülmektedir. Bu konuda literatüre girmiş yabancı dilde yayınlanan çalışmalar bulunmaktadır. Fakat blokzincir teknolojisi kullanarak oluşturulan belgelerin arşivsel bağı nasıl kurulacak, özgünlüğü nasıl muhafaza edilecek ve güvenilirliği nasıl korunacak gibi soruların, Türkiye’de yeteri kadar tartışılmadığı görülmektedir. Çalışmanın amacı, bu teknolojinin elektronik belgelerin güvenilirliğinin başarılı bir şekilde korunmasına yapacağı olumlu ve olumsuz etkileri, Türkiye koşullarında incelemektir. Çalışmanın kapsamı blokzincir teknolojisinin belge yönetimi alanında kullanılabilirliğiyle sınırlandırılmıştır. Bu teknolojinin kullanıldığı belge yönetim sistemlerinde belgeler, iz değerleri (hash) aracılığıyla muhafaza edilmektedir. Durum böyle olunca, belgelerin bütünlüğünün korunabileceği savını ileri sürmek mümkündür. Bununla birlikte, elektronik belge yönetimi sistemlerinde belgelerin ait oldukları faaliyet ve fonksiyonla ilişkisi kurularak arşivsel bağın muhafaza edilmesi ve kontekstin korunmasında çeşitli sorunların yaşandığı bilinmektedir. Ayrıca, sistem kriterlerinin doğru işletilmediği elektronik belge yönetimi sistemlerinde belgenin bütünlüğü ve tamlığının da ciddi olarak zarar görme ihtimali yüksektir. Bu durumda, blokzincir teknolojisi elektronik belgelerin güvenilirliğinin başarılı bir şekilde korunması için nasıl kullanılabilir ve hangi yönleri geliştirilebilir soruları sorulmaktadır. Böyle bir teknolojinin gelişmekte olması nedeniyle çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış, durum çalışması benimsenmiştir. Literatürdeki kaynaklardan yararlanılmış; ayrıca 4 saha uzmanıyla da görüşme yapılmıştır. Çalışma neticesinde blokzincir teknolojisi kullanılarak elektronik belgelerin güvenilirliğinin başarılı bir şekilde korunabileceğini söylemenin erken olduğu, yeni bir takım çalışmalara ihtiyaç bulunduğu görülmüştür. Buna rağmen sorunun uygulamalı çalışmalar yapılarak ortadan kalkabileceği; böylece, bu teknolojinin elektronik belgelerin güvenilirliğini başarılı bir şekilde korunmasına önemli katkılar yapabileceği kanaatine varılmıştır. Çalışmadan, belge yönetiminde kullanılacak blokzincir teknolojisinin güvenilirlik bakış açısıyla incelenmesi yönünde bir farkındalık oluşturması beklenmektedir.
  • Thumbnail Image
    Publication
    Elektronik imzalı belgelerin delil değerinin korunmasında mevzuatta öngörülen delil özelliklerinin incelenmesi
    (Ankara Üniversitesi Bilgi Yönetim Sistemleri Belgelendirme ve Bilgi Güvenliği Merkezi, 2020-12-31) Çiçek, Niyazi; Sağlık, Özhan; SAĞLIK, ÖZHAN; Bursa Uludağ Üniversitesi/Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı.; 0000-0002-1436-7431; 0000-0002-9868-242X; B-4436-2014
    E-imza teknolojileri, günümüzde e-imzalı belgelerin delil değerini koruması için sahip olması gereken özellikleri karşılayabiliyorken, ilerleyen yıllarda nasıl bir durumla karşılaşılacağıyla alakalı tereddütler henüz giderilememiştir. E-imza algoritmalarının teknolojik eskimeye uğraması, saldırı ihtimali gibi güvenlik açıkları, uygulama yazılımlarının eksikliği ve teknolojik göç yöntemleriyle ilgili sonuçların henüz yeteri kadar görülmemesi gibi çeşitli riskler söz konusudur. Bu riskler, e-imza doğrulanamazsa ya da doğrulama sırasında şüpheye düşülürse ne yapılabilir, belgelerin delil değeri nasıl korunabilir sorularını gündeme getirmektedir. E-imza ile ilgili şüpheye düşüldüğünde sertifika doğrulaması yapılmakta; bir karara varılamazsa bilirkişiye başvurulabilmektedir. Bunların yanı sıra elektronik belge yönetim sistemlerinde (EBYS) kayıt altına alınan e-imzalı belgelerin delil değerinin korunmasında başka mekanizmaların da kullanılabileceği düşünülmektedir. Bu mekanizmalardan biri olarak söz konusu belgelerin mevzuatta yer alan delil özelliklerine göre üretilip üretilmediğini değerlendirmek amacıyla kullanılabilecek bir kontrol listesinin belgelerin delil değerinin korunmasına olumlu bir katkı yapacağı kanaati savunulmaktadır. Çalışmada, nitel araştırma yöntemi kullanılmaktadır.Mevzuatta e-imzalı belgelerin sahip olması gereken özellikler,delil değerinin korunmasında bir kontrol listesi oluşturmak hedefiyle incelenmiştir.Bu kontrol listesi aracılığıyla e-imzalı belgelerin delil değerinin korunup korunmadığının değerlendirilebileceği önerilmektedir.