Browsing by Author "Erdem, Ekin"

Now showing 1 - 4 of 4

Cevdet Paşa’nın Fransız Devrimi üzerine düşünceleri
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2020-05-01) Erdem, Ekin
Fransa’daki Devrim Üzerine Düşünceler”, 1790’da Edmund Burke tarafından kaleme alınan ve siyasal düşünceler tarihinde Anglosakson tarzı liberal muhafazakârlığın kurucu metni olarak kabul edilen eserin adıdır. Osmanlı siyasal yazınında benzer isimde bir çalışma bulunmamakla beraber, ideolojik konumlanış bakımından bu çizgiye yakın düşen bir metne rastlamak mümkündür. Bu metin, Osmanlı İmparatorluğu’nun Tanzimat Dönemi’ndeki resmi tarihi niteliği taşıyan Tarih-i Cevdet’in ciltleri arasında dağınık parçalar hâlinde yer alan Fransız Devrimi anlatısı ve eleştirisidir. Metnin yazarı olan Ahmed Cevdet Paşa, eserinin çok sık alıntılanmış kimi istisnai parçalarında Fransız devrimcilerinden horlayıcı ifadelerle bahsetmesi ve kariyerinin izleyen döneminde Kanun-ı Esasi’nin ilânına karşı çıkması nedeniyle kimi zaman reaksiyoner bir düşünür olarak değerlendirilmiştir. Ne var ki Tarih-i Cevdet’in Fransız Devrimi’ne ilişkin pasajlarının bütüncül bir okuması, Cevdet Paşa’nın, “ancien régime”i koşulsuz biçimde savunan bir tutuculuğa değil, anayasal düzenin kademeli bir evrimle kurulmasını tercih eden bir tür liberal muhafazakârlığa yakın durduğunu ortaya koymaktadır
Cevdet Paşa'ya göre Avrupa tarihi
(Uludağ Üniversitesi, 2009) Erdem, Ekin; Çiftçi, Cafer; Uludağ Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü/Tarih Anabilim Dalı/Tarih Bilim Dalı.
XIX. Yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu’nun batılılaşma çabaları içinde olduğu bir zaman dilimidir. Bu tezin öznesi olan Ahmed Cevdet Paşa; idareci, kanuncu ve eğitimci olarak bu süreçte temel bir rol oynamıştır. Ancak ona asıl şöhretini kazandıran yönü kuşkusuz ki tarihçiliğidir. Otuz yılda kaleme almış olduğu 12 ciltlik Osmanlı Tarihi, halen konu aldığı dönemin (1774 – 1826) baş referansları arasındadır. Bu çalışma, Cevdet Paşa’nın bu ünlü eserinde Avrupa Tarihi’ne ayrılmış kısımları bir araya getirmektedir. İlk bölümde XIX. Yüzyıl’daki Osmanlı İmparatorluğu ile Paşa’nın hayatı, kariyeri ve tarihçiliği ele alınmaktadır. İkinci bölüm, Tarih-i Cevdet’teki Antikçağ’dan XVIII. Yüzyıl’ın sonuna uzanan Avrupa Tarihi anlatısını içermektedir. Üçüncü ve son bölüm ise, doğrudan doğruya eserdeki Avrupa ilgisinin asıl sebebini oluşturan Fransız İhtilâli’ne ayrılmıştır.
Ömer Seyfettin hikâyelerinde siyasal ideoloji ve toplumsal temalar: II. Meşrutiyet'in Türkçü eleştirisi
(Uludağ Üniversitesi, 2015-09-17) Erdem, Ekin; Serdar, Sertaç; Uludağ Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü/Kamu Yönetimi Anabilim Dalı/Kamu Yönetimi Bilim Dalı.
Bu çalışma, Türkiye'nin en tanınmış ve en çok okunan yazarlarından Ömer Seyfettin'in 1908-1920 yılları arasında kaleme aldığı öykülerinde, İkinci Meşrutiyet Dönemi'nin siyasal ve toplumsal yapısına yönelttiği eleştirileri ve bu eleştirilerin arka planındaki ideolojik modeli çözümlemeye ve yorumlamaya yönelik bir çabanın ürünüdür. 1908'de gerçekleşen Jön Türk Devrimi, Fransız İhtilâli'nden esinlenerek benimsediği "hürriyet, müsavat, uhuvvet" (ve adalet) ilkeleriyle siyasal liberalizmin sınırları içinde kalan bir resmî söyleme ve programa sahiptir. Devrimi izleyen yıllarda birçok Osmanlı-Türk aydını, bu ilkeleri –şu ya da bu oranda başarılı olan- birer ulusal kimlik siyasetiyle birleştirmeye çalışmıştır. Ancak Ömer Seyfettin'in öykülerinde gözlemlenen siyaset ve toplum anlayışı, devrimin ilkelerini milliyetçiliğe, yerleşmekte olan yeni uygarlık değerlerini ise doğaya aykırı sayarak reddetme eğilimindedir. Bu nedenle yazarın temsil ettiği Türkçülük yorumu, gerek İkinci Meşrutiyet'in, gerekse onun içinden doğan Cumhuriyet'in anayasal milliyetçilik programlarıyla uyuşamayacak ve Türk politik tarihinde farklı bir çizgiyi temsil edecektir.
Osmanlı modernleşmesinin hukuk eksenli bir okuması: Reşat Kaynar’ın 'Türkiye’de hukuk devleti kurma yolundaki hareketler'i
(Uludağ Üniversitesi, 2015) Erdem, Ekin; Uludağ Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü/Kamu Yönetimi Bölümü.
Cumhuriyet dönemi tarihçilerinin Osmanlı modernleşmesine ilişkin incelemelerinde genellikle iki temel yaklaşımın ön plana çıktığı görülmektedir. Kültür-eksenli ilk yaklaşım, Fransız Devrimi’nden I. Dünya Savaşı’nın sonuna kadar uzanan gelişmeleri çağdaş ulusal kimliğinin oluşumu merkezinde ele alırken, iktisat-eksenli bakış açısı, aynı süreci tarım toplumundan kapitalist topluma geçiş sorunu bağlamında okumaktadır. Buna karşılık II. Dünya Savaşı sonundan itibaren etkisini hissettirmeye başlayan üçüncü bir yaklaşım, Osmanlı-Türk modernleşme tarihini, hukuk devletinin gelişim aşamaları çerçevesinde değerlendirmiştir. Tarihçi Reşat Kaynar’ın, İstanbul Hukuk Fakültesi profesörlerinden Sıddık Sami Onar’ın sınıflandırdığı devlet modelleri doğrultunda kaleme aldığı ‘Türkiye’de Hukuk Devleti Kurma Yolundaki Hareketler’ (1960) adlı eseri bu üçüncü bakış açısının dikkate değer bir örneğidir. Bu makalenin amacı, Türkiye’de hukuk eksenli tarih yazımının geçmişine ışık tutmaktır.