Browsing by Author "Osman, Fikret"

Now showing 1 - 5 of 5

Din dilinin mantıksallığı problemi
(Uludağ Üniversitesi, 2009-10-30) Osman, Fikret; Özcan, Zeki; Uludağ Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü/Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı/Din Felsefesi Bilim Dalı.
Din dili aşkın olana göndermede bulunur. Aşkın olandan ise, olgusal olandan söz ettiğimiz gibi söz edemeyiz. Çünkü olgusal olan deney ve gözleme dayanır. Dolayısıyla onunla ilgili söylemler, bilgi verirler ve epistemolojik değer taşırlar. O nedenle de onları doğrulayıp yanlışlama imkânına sahibiz. Oysa bu durum aşkın olan için geçerli değildir. Bu yüzden de din dili ile ilgili söylemler, bilgi vermezler ve epistemolojik değer taşımazlar. Bu durumda da olgusal söylemlerin değerlendirildikleri gibi mantıksal açıdan değerlendirilemezler. Dinî söylemlerin bu yönünden dolayı mantıkçı pozitivistler, Tanrı üzerine tüm konuşmaların anlamsız olduklarını iddia ederler. Ancak din dilini, en azından dil oyunları ve söz edimleri gibi gündelik dille ilgili yaklaşımlar açısından değerlendirdiğimizde, onun söylemlerinin anlamlı ve kendi içerisinde tutarlı olduklarını söyleyebiliriz. Çünkü din dili, dine dayanır. Bu yaklaşımlar ise, dinin kültürden bağımsız incelenemeyeceğini belirtirler. Buna göre din dili, belirli kurumsal olgulara göndermede bulunur ve değişik yaşam biçimlerini belirtir. Bu açıdan din dili ile ilgili söylemlerin iç tutarlılığını denetleyebiliriz. Bu denetlemelerde de modern mantığın ölçütlerinden yararlanabiliriz. Bunu yaptığımızda, din dili ile ilgili söylemlerin, doğru oluşturulduklarında, tutarlı ve geçerli oldukları görülür.
Esrâr-ı Cinâyât ve mantık: Türkçedeki ilk polisiye romanda yer alan bazı akıl yürütmeler üzerine
(Uludağ Üniversitesi, 2014) Osman, Fikret
Bu çalışmada, Türkçedeki ilk polisiye roman olan Ahmet Mithat Efendi’nin Esrâr-ı Cinâyât adlı eserindeki mantıksal yapıyı inceledik. Bu doğrultuda ilk olarak, bu kitaptaki belirli akıl yürütmeleri ele aldık. Ardından da, bu akıl yürütmeleri belirtik hale getirdik ve sembolleştirip birer çıkarıma dönüştürdük. Bunun sonucunda Ahmet Mithat Efendi’nin Esrâr-ı Cinâyât’ta kullandığı akıl yürütmelerin, belirgin hale getirildiklerinde, daha çok eksik öncüllü ya da eksik sonuçlu kıyaslar, delilli kıyaslar ve saçmaya indirgemeye dayalı kıyaslar türünden olduklarını tespit ettik.
Modern mantık açısından ahlâk çıkarımı
(Uludağ Üniversitesi, 2012) Osman, Fikret
Bu çalışmada ahlâkla ilgili çıkarımları modern mantık açısından ele almaya çalıştık. Bunun için öncelikle Kant’ın en yüksek iyi kavramına, Dostoyevski’nin mübah kavramına, Lewis, Adams, Zagzebski ve Rashdall’ın objektif yükümlülükler kavramına dayanan çıkarımlarını sembolleştirdik. Daha sonra da bu çıkarımları niceleme mantığı, varlık mantığı ve kiplikli mantık açısından denetledik.
Wittgenstein'ın dil oyunları teorisinin din diline etkisi
(Uludağ Üniversitesi, 2003) Osman, Fikret; Özcan, Zeki; Uludağ Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü/Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı/Din Felsefesi Bilim Dalı.
Din dili'nin çeşitli söylem tarzları (dolaylı anlatımdaki teşbih, tenzih, temsil ile dolaysız anlatımdaki mecazi ifadeler, metaforik anlatım, mitolojik söylem ve din hakkında konuşmamızı sağlayan değişik modeller), beşeri dildeki literatürden alınarak kutsal varlıklara göndermede bulunmak için kullanılmaktadır. Din dilinin bu açığım fırsat bilen 'Viyana Çevresi' filozofları, dinsel söylemleri 'doğrulanabilirlik ilkesi'ne tabi tutarak anlamsızlaştırmaya çalışmışlardır. Ancak Wittgenstein'in 'ikinci döneminde' geliştirdiği 'dil oyunları' teorisi, bizi anlamı yakalayabilme konusunda, kültür içerisinde yer alan değişik toplumsal paradigmalara yönlendirmektedir. Din de, toplumun kültürel bir parçası olduğuna göre; bu dil oyunlarından biri de, din dili oyunları olarak karşımıza çıkmaktadır. Din dilinin tekrar önünün açılmasını sağlayan bu öğretiye göre, bir din dilini anlayabilmemiz için, bu din dilinin kullanıldığı toplumun kültürü içerisindeki yaşam tarzlarına, buradan da değişik kullanım paradigmalarına; dolayısıyla derin gramerine müracaat etmeliyiz.
Wittgenstein’ın felsefi metamorfozu
(Uludağ Üniversitesi, 2006) Panova, Elena; Osman, Fikret; Uludağ Üniversitesi/İlahiyat Fakültesi.
Bu makalede yazar, Wittgenstein’ın “erken” ve “geç” dönemlerine ait birbirinden oldukça farklı olan iki ayrı felsefesini ve bu felsefeler doğrultusunda da felsefi bir yöntem olma iddiasında bulunan tüm analitik programların, materyalist-diyalektik felsefe açısından eleştirel bir analizini sunmaktadır.