1986 Cilt 1 Sayı 1

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/11452/13367

Browse

Browsing by BUU Author "Yavuz, Yunus Vehbi"

Filter results by typing the first few letters
Now showing 1 - 1 of 1
  • Thumbnail Image
    Item
    Hanefi müctehidlerinde istihsan metodu
    (Uludağ Üniversitesi, 1986) Yavuz, Yunus Vehbi; Uludağ Üniversitesi/İlahiyat Fakültesi.
    Dört Halife dönemindeki resmi teşri faaliyeti sona erdikten sonra, İslâm hu­kukçuları, bu teşri' faaliyetini özel çalışmaları ile sürdürmüşlerdir. Bu hukukçu­lar, toplumu ilgilendiren her sahada, geniş çapta içtihatta bulunarak, İslâm'ın top­lumda yaşanır hale gelmesini sağlamışlardır. Ancak, bu özel teşri' faaliyetinin daha sonraki dönemlerde Mecelle dışında resmiyet kazanmadığını söylemeliyiz. Adı geçen teşri faaliyetini, bir ekol çapında yürütenlerin başında dört mezhep imamı gelmektedir. Dört büyük mezhep imamı, içtihatta bulunurken, Sahabe ve Tabiim mücte- hitlerinin, daha önce isimlendirmeden kullandıkları içtihat metotlarını, bu imamlar bazı terimlere sığınarak kullanmak zorunda kalmışlardır. Bunda, resmi teşri' yetki­ sine sahip olmayışlarının rolü büyük olsa gerektir. Maslahat, istishab, istihbab, istih­ san, zaruret ve Sedd-i Zereyi' bunların başlıcalarıdır. Dört mezhep içinde Hanefi ve Malikiler istihsan metodunu kullanarak teşri' faaliyetlerini sürdürmüşlerdir. Bunlardan özellikle Hanefiler, istihsan metodunu da­ ha yaygın bir şekilde kullanmışlardır. Hanefilerin kullandıkları bu istihsan metodu, İslâm hukukuna canlılık getir­miş ve serbest düşünme yollarını geniş çapta açmıştır. Bu metot, bazı âlimler tara­ fından çok sert bir şekilde tenkit edilmişse de, kanaatimizce, menşe'i itibarıyla Hz. Peygamber'in bazı uygulamalarına ve Hz. Ömer'in devlet başkanı sıfatıyla, yahut şura üyesi sıfatıyla yaptığı uygulamalara dayanmaktadır. Dolayısıyla, Hanefilerin kullandığı istihsan metodunun menşeinin Sünnet ve Sahabe uygulaması olduğunu söyleyebiliriz.