Kültürel miras alanlarında kentsel dönüşümün mekânsal etkileri üzerine coğrafi bir değerlendirme: Bursa tarihî çarşı ve hanlar bölgesi örneği

Abstract

Kentlerin kimlikleri tarihlerine güçlü bir şekilde bağlıdır. Köklü tarihe sahip kentler için tarihsel miras unsurları kentin dünü, bugünü ve geleceği arasındaki bağı kurma sürecindeki işlevleri nedeniyle son derece önem arz eder. Kentlerin tarihî ve kültürel bir kimliğe sahip olmaları ile ortaya çıkan tarihî çevreler, açık hava müzesi hüviyetine sahip bölgeler olarak bilinir. Bursa kentinin tarihî çekirdeği olarak adlandırılan yerde bulunan Tarihî Çarşı ve Hanlar Bölgesi, bu çalışmanın araştırma sahasını oluşturmaktadır. Bursa, 1960’lardan itibaren sanayileşmeye paralel olarak yoğun bir biçimde göçlerle karşı karşıya kalmıştır. Bu bağlamda 1980’lerle birlikte bölge, çok katlı apartman blokları tarafından çevrelenmiştir. Günümüzde bu tarihî dokunun ön plana çıkartılması ve yaşatılması için bölgede kentsel dönüşüm uygulamaları yapılmaktadır. Bu çalışma, araştırma sahasındaki kentsel dönüşüm uygulamaları ile ortaya çıkan mekânsal değişimi ele almayı hedeflemektedir. Araştırma sahasında 2020 yılından itibaren yaklaşık 40 adet yapının yıkılmasıyla tarihî çevrenin ön plana çıkartılması amaçlanmış ve bu durum birtakım sonuçlar doğurmuştur.

The identities of cities are strongly tied to their histories. For cities with deep-rooted pasts, historical heritage elements are crucial due to their functions in establishing a connection between the city’s past, present, and future. Historical environments that emerge from the historical and cultural identity of cities are known as areas with the character of open-air museums. The Historic Bazaar and Inn District, located in the historical core of the city of Bursa, constitute the research area of this study. Bursa has faced intensive migration since the 1960s, parallel to industrialization. In this context, the region became surrounded by multi-story apartment blocks in the 1980s. Currently, urban transformation practices are being implemented in the region to highlight and preserve this historical fabric. This study aims to address the spatial changes resulting from urban transformation practices in the research area. In the research field, starting from the year 2020, approximately 40 structures were demolished with the intention of highlighting the historical environment, leading to various consequences.