Arazi toplulaştırması üzerine akademik yaklaşımlar: Türkiye’de lisansüstü tezlerin içerik analizi

Abstract

Bu çalışma, Türkiye’de 1973-2024 yılları arasında yazılmış arazi toplulaştırması konulu lisansüstü tezleri analiz ederek, akademik gelişimi, araştırma eğilimlerini ve uygulama süreçlerindeki değişimleri ortaya koymayı amaçlamaktadır. YÖK Ulusal Tez Merkezi’nden elde edilen verilere dayanarak toplam 136 lisansüstü tez (27 doktora, 109 yüksek lisans) istatistiksel yöntemlerle incelenmiş, tezler erişim durumu, yıllara, üniversitelere, ana bilim dallarına, ele alınan konulara ve çalışılan bölgelere göre kategorize edilmiştir. Araştırma bulguları, tezlerin büyük çoğunluğunun Ziraat Mühendisliği (%71.32) ve Harita Mühendisliği (%22.05) alanlarında yoğunlaştığını göstermektedir. Bölgesel dağılım açısından en fazla akademik çalışma İç Anadolu Bölgesi’nde (%32.85) gerçekleştirilirken, Güneydoğu (%4.38) ve Doğu Anadolu (%8.03) Bölgeleri'nde araştırmaların sınırlı kaldığı görülmüştür. Üniversiteler bazında Selçuk Üniversitesi, en fazla tez üreten kurum olarak öne çıkmaktadır. Araştırmaların büyük ölçüde teknik konulara odaklandığı, ancak sosyal, ekonomik ve çevresel etkilerin daha az çalışıldığı belirlenmiştir. Özellikle toplulaştırma süreçlerinin kırsal kalkınma üzerindeki etkileri, çiftçilerin süreç hakkındaki algıları ve sürdürülebilirlik boyutları üzerine yapılan çalışmaların yetersiz olduğu görülmektedir. Sonuçlar, arazi toplulaştırması üzerine yapılacak gelecekteki araştırmalarda disiplinler arası yaklaşımların artırılması ve bölgesel eşitsizliklerin giderilmesi gerektiğine işaret etmektedir.This study aims to analyze postgraduate theses on land consolidation in Türkiye between 1973 and 2024 to examine academic development, research trends, and changes in implementation processes. Based on data obtained from the Council of Higher Education (YÖK) National Thesis Center, a total of 136 postgraduate theses (27 doctoral and 109 master’s) were analyzed using statistical methods. The theses were categorized based on their accessibility, distribution over the years, universities, academic disciplines, research topics, and study regions. The findings indicate that the majority of these theses are concentrated in the fields of Agricultural Engineering (71.32%) and Geomatics Engineering (22.05%). In terms of regional distribution, most studies were conducted in the Central Anatolia Region (32.85%), whereas academic interest remained limited in the Southeastern (4.38%) and Eastern Anatolia (8.03%) Regions. Among universities, Selçuk University stands out as the most productive institution in this field. The results also show that most studies focus on technical aspects, while social, economic, and environmental impacts remain underexplored. In particular, research on the effects of land consolidation on rural development, farmers' perceptions of the process, and sustainability aspects is insufficient. These findings highlight the need for more interdisciplinary approaches and efforts to address regional disparities in future research on land consolidation.