Suriyeli mülteciler ve zenofobik algı yönetimi bağlamında sosyal medyanın etkileri; İstanbul Tarlabaşı’nda dom çingeneleri

Abstract

2010 yılında başlayan, 2011’de şiddetlenen olaylarla Ortadoğu bir kere daha kan gölüne dönerken Suriye’de başlayan iç savaştan kaçan milyonlarca masum insan da komşu ülkelere doğru kaçmaya başlar. Bu insanların büyük kısmı Türkiye’ye gelirken bazıları da Ürdün’e sığınır. Türkiye’de “misafir” olarak isimlendirilen bu insanların sayısı arttıkça ve geri dönüşlerinin artık mümkün olmadığı ortaya çıktıkça medya ve özellikle de sosyal medya mecraları üzerinden kara propaganda ve bilgi kirliliği yaratılırken nefret söylemleri ve yabancı düşmanlığıyla körüklenen eylemler de ortaya çıkmaya başlar. Bu süreçte Türkiye’nin neredeyse her tarafına yayılmış Suriyelilerle farklı çatışma ortamları yaşanırken İstanbul’da Tarlabaşı bölgesine sığınan Dom çingeneleri ise hem çingene ve hem de mülteci olmanın sıkıntılarını katlanarak yaşamaya başlarlar. Bakış açıları, yaşam biçimleri, geleneksel tutum ve davranışlarıyla diğer mültecilerden ayrılan Dom çingeneleri kendi dünyalarında yaşamaya çabalarken aslında sosyal hayattan uzaklaşmakta ve bu davranışlarıyla da sosyal yalnızlık ve izolasyona itilmektedirler. Böylece komün hayatı yaşamaya başladıkları izbe ve harabe evlerde Dom çingeneleri hayatta kalmaya çalışırken bir yandan da mümkün olduğunca sosyal hayattan uzak durmaya çalışırlar. Dom çingeneleri genellikle çadırlarda, izbe ve terk edilmiş yerlerde yaşayan insanlar olduğundan Tarlabaşı’ndaki yeni komün hayatları onlar açısından farklı değildir; ancak çingene olmanın ötesinde mülteci ya da Suriyeli olarak nitelemeler hayatlarını zora sokmaktadır. Şehrin karmaşasında komün hayatı yaşamak, sosyal toplum tarafından görünmez olmak, devlet ve yerel yönetimlerce rahatsız edilmemek, geri gönderilmek korkusundan uzak yaşamak ve kendi klasik izole hayatlarını gelenekleriyle devam ettirmek isteyen Dom çingeneleri bu maksatla İstanbul’un en heterojen bölgesi olan Tarlabaşı’na gelmişlerdir. Bu çalışma kapsamında Suriye’den kaçıp gelen sığınmacıların yaşadıkları kronolojik bir tarihi sistem içerisinde verilmeye çalışılırken genelde geçici koruma altındaki Suriyeliler ve özelde de Tarlabaşı’nda yaşayan Dom çingenelerinin hayatları ve özellikle sosyal medya üzerinden kendilerine yönelik saldırılar, nefret söylemi ve yabancı düşmanlığı kavramları üzerinde durulacaktır.

As soon as the armed conflicts break out in the Middle East in 2010 intensifying in 2011 that geography once more turns out to be a bloody spot and the millions of innocent people escaping from the civil war in Syria head for the neighboring countries. Most of these people run towards Turkey, and some take refuge in Jordan. Those people taken refuge in Turkey are firstly named as “misafir” in Turkey. On the other hand the more the number of the refugees increase the more problems start coming to the surface since the possibility of the refugees turning back to their own country is hardly possible. Then the black propaganda and the disinformation appear as well as the hate speech/discourse and the xenophobic approaches. Thus the Syrian refugees spread all over Turkey start experiencing different conflicts, and the problems. On the other hand the Dom gypsies of Syria being the refugees as well as being the gypsies experience the problems doubly. While Dom gypsies, who differ from other refugees with their perspectives, lifestyles, traditional attitudes and behaviors, try to live in their own world, they actually move away from social life and are pushed into social loneliness and isolation with these behaviors. While trying to survive in their ruined and desserted flats with the communal life, thet also try to keep themselves away from the sopcial life if possible. Since Dom gypsies are people who generally live in tents, isolated and abandoned places, their new commune life in Tarlabaşı is no different for them; however, being described as refugees or Syrians beyond being gypsies makes their lives difficult. Dom gypsies, who wanted to live a communal life in the chaos of the city, be invisible to the social community, not be disturbed by the state and local governments, live away from the fear of being sent back, and continue their classical isolated life with their traditions, have come to Tarlabaşı being the most heterogeneous region of Istanbul, for this purpose. This research will focus on the chronological events of the refugees after the Syrian civil war up to day, but mainly deal with the Dom gypsies’ lives, the hate speech and xenophobic approaches against them, living at Tarlabaşı province.