İran-Hindistan sahasında hüküm süren bazı Orta Çağ Türk Devletlerinde fillerin ayakları altında ezdirmek cezası ve uygulanışı hususunda birtakım tespitler.

Abstract

Hayvanlar âleminde müstesna bir yer işgal eden fillerden pek çok farklı alanda istifade edilmiştir. Savaş, nakliye, avlanma, geçit resmi, gezinti gibi eylemlerde filden yararlanıldığı gibi, hediyeleşmeler ve merasimlerde de fil kullanılmıştır. Filin kullanım alanlarından biri de ölüm cezasının infazıdır. Kahramanlık ve güç kaynağı olan fillerin ayakları altında ezdirmek cezası, dönemin anlayışına göre, hükümdarın cezalandırıcı otoritesini sembolize ediyor, haşmetini ve hayranlık uyandıran etkileyiciliğini artırıyordu; öte yandan da ciddi bir caydırıcı niteliği haizdi. Bu ceza, başlıca askerî ve siyasî mahiyette devlete ve sultanın şahsına karşı işlenen suçlar ile asayişe ilişkin suçlara karşı verilmiştir. Bunun için özel olarak eğitilmiş ve teçhiz edilmiş filler kullanılırdı. Bu çalışmada, İran-Hindistan sahasında teşekkül eden Orta Çağ Türk devletlerinden hususiyetle Gazneliler, Büyük Selçuklular ve Delhi Türk Sultanlığı zamanında tatbik edilen fillerin ayakları altında ezdirmek cezası ve uygulanışı hususunda bazı dönem kronikleri, edebî eserleri, siyasetnameleri ve seyahatnamelerine, bu arada tetkiklere istinaden birtakım tespitlere yer verilecektirElephants, which have an exceptional place in the animal kingdom, have been utilized in many different areas. Elephants were used in activities such as war, transportation, hunting, parades, and excursions, as well as in gifts and ceremonies. One of the uses of the elephant is the execution of the death penalty. The punishment of crushing under the feet of elephants symbolized the punitive authority of the ruler and increased his magnificence and admirable impressiveness. This punishment was given mainly for crimes of a military and political nature, committed against the state and the sultan's person, as well as against crimes related to public order. Specially trained and equipped elephants were used for this purpose. In this study, some determinations will be made regarding the punishment and practice of crushing under the feet of elephants during the reign of the Ghaznavīds, the Great Seljuks and the Turkic Sultanate of Delhi.