Hidrolik motor takozlarında kullanılan akışkanın titreşim sönümlemeye etkisinin araştırılması

Abstract

Hidrolik motor takozları taşıtlarda en yaygın olarak kullanılan takoz tipleridir. Kauçuk-metal yapıya sahip konvansiyonel takozlardan farklı olarak hidrolik motor takozlarında hidrolik akışkan yer alır ve bu akışkanın sağladığı direnç kuvveti takozun sönümleme performansını etkiler. Bu çalışmada hidrolik motor takozlarında akışkan etkilerini incelemek amacıyla referans olarak belirlenen bir takozun akışkan doldurularak ve doldurulmadan montajı yapılmıştır. Her iki yapıdaki takoz da tekerlek kaynaklı titreşim etkilerini incelemek amacıyla düşük frekans bölgesinde yüksek genliklerde, motor kaynaklı titreşim etkilerini incelemek amacıyla da yüksek frekans bölgesinde düşük genliklerde test edilmiştir. Testlerde düşük genlikli titreşimlerde yaklaşık 140 Hz frekans değerine kadar akışkan doldurulan ve doldurulmayan takozların dinamik direngenlik değerleri birbirine oldukça yakın olarak elde edilmiş bu frekans değerinden sonra akışkan doldurulan takozun dinamik direngenlik değeri düşmeye başlamıştır. Düşük frekans aralığında yüksek genlikli titreşimlerde ise akışkan dolu hidrolik motor takozlarında daha yüksek dinamik direngenlik değeri elde edilmiştir. Tekerlek aracılığıyla yoldan kaynaklanan yüksek genlikli titreşimlerin etkilerini incelemek amacıyla elde edilen deney verileri çeyrek taşıt modeline uygulanmış ve farklı frekanslarda yol girdilerine karşılık takozda kullanılan akışkanın titreşim sönümleme özelliklerine etkisi analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda 8.5-13.5 Hz aralığındaki yol girdilerinde akışkan dolu takoz kullanıldığında yoldan gelen titreşimlerin daha iyi sönümlendiği tespit edilmiştir.

Hydraulic engine mounts are the most commonly used mount types in vehicles. Hydraulic engine mounts contain hydraulic fluid, and the resistance force provided by this fluid affects the damping performance of the mount. In this study, a reference mount was assembled with and without fluid filling to examine the fluid effects. Both structures were tested at high amplitudes in the low-frequency region and at low amplitudes in the high-frequency region. In the tests, the dynamic stiffness values of the mounts filled with and without fluid were obtained close to each other, up to approximately 140 Hz frequency in low amplitude vibrations, and the dynamic stiffness of the fluid-filled mount started to decrease after this frequency. In the low-frequency range, higher dynamic stiffness values were obtained in fluid-filled hydraulic engine mounts in high amplitude vibrations. The test data were applied to the quarter car model to examine the effects of high amplitude vibrations from the road and the effect of the fluid on the vibrationdamping properties in the road inputs at different frequencies was analyzed. As a result, it was determined that the vibrations from the road were better damped when the fluid-filled mount was used between 8.5- 13.5 Hz.