Mosaics of the Hispanic Meseta Norte: Phases, officinae, artistic taste

Abstract

About 400 mosaics are known in the Meseta Norte (today, Comunidad Autónoma of Castilla y León), with chronological variants, most of them of the 4th and 5th centuries; with stylistic variants, geometrical topics in preference to figurative themes; with topographical variants, predominantly rural findings against urban findings; and with technical variants, exceptionally sectilia, only one case of signinum and the rest, tessellati. We know nothing about the mosaic workers, just the signature of one who worked in the Baths of La Olmeda (Palencia): Sil [o]. However, stylistic, morphological, or material concordances allow us to suspect the existence of workshops, which usually operated in regional areas. Surely the former ones were Italic workshops serving people of that origin (opus sectile and opus signinum, Asturica Augusta). Almost two centuries after another officina is documented, known as Clunia-Uxama-Asturica, because it worked in these three cities, and their consequences are still tracked in the late third century in certain domus of the above-mentioned cities. The great mutation of Roman mosaic in the Mesetas occurred in the fourth century with the spectacular display of villas, unparalleled in Hispania. Serving these new customers a large number of workshops was developed, for instance, the designated one as the NO peninsular workshop, which worked in the provinces of León and Zamora; the so-called one as Prado-Almenara workshop, because of its presence in these villas from Valladolid, and also in La Valmuza (Salamanca) where another workshop took part closely linked to some villas from La Mancha. Finally, the Cuevas-Valdanzo workshop, whose taste for the aniconism links these villas of Soria with other more western ones.

Meseta Norte’den (günümüzde Castilla y León - Comunidad Autónoma) kronolojik olarak geniş bir zamana yayılan fakat çoğunluğu 4. ve 5. yüzyıla tarihlenen 400 kadar mozaik bilinmektedir. Bu mozaiklerde; geometrik desenlerin figüratif desenlere tercih edilmesi gibi çeşitli stilistik varyasyonlar, kırsal unsurların kentsel unsurlara göre daha ağırlıkta olması gibi değişik coğrafi özellikler görülmektedir. Teknik olarak da mozaiklerin çeşitlilik gösterdiği söylenebilir; mozaiklerin büyük bir çoğunluğu tessellatum tekniği ile yapılmışken, istisnai olarak sectile ve sadece bir örnekte signinum görülmektedir. Sadece La Olmeda Hamamları’nda (Palencia) çalışan birinin isminin Sil [o] olması dışında mozaik yapımında çalışanlar ve ustalar hakkında bilgi bulunmamaktadır. Bununla birlikte, üslup, biçim ya da malzeme benzerlikleri, bölge içinde faaliyet gösteren atölye çalışmalarının varlığı konusunu gündeme getirmektedir. Elbette eski atölyeler, İtalik kökenli olup bölgedeki insanlara hizmet ediyordu (opus sectile ve opus signinum, Asturica Augusta). Çalıştığı şehirlerin isimlerine ithafen Clunia-Uxama-Asturica olarak bilinen diğer bir atölyenin belgelenmesinden iki yüzyıl sonra yani 3. yüzyılda bu atölyenin etkileri yukarıda bahsi geçen kentlerin evlerinde hala izlenebilmektedir. Mesetas’taki Roma mozaiklerinde görülen büyük değişim 4. yüzyılda Hispania’da eşi görülmeyen muhteşem tasvirler aracılığıyla gerçekleşmiştir. Yeni müşterilere hizmet vermek üzere pek çok atölye faaliyet göstermeye başlamıştır. Örneğin Leon ve Zamora Bölgeleri’nde çalışan NO olarak isimlendirilen Ada atölyesi ile Vallodolid’den ve La Valmuza’daki villalarda yaptığı mozaiklerden tanınan Prado-Almenara Atölyesi ve La Mancha’daki villalardaki işleri ile bilinen bir başka atölye gibi. Son olarak Soria villalarından ve daha batıdaki örneklerden bilinen çalışmalarıyla ve anikonizm tercihiyle bilinen Cuevas-Valdanzo atölyesi gösterilebilir.