Osmanlı Devletinde dış borçlar sorunu

Abstract

Osmanlı Devleti'nin ilk dış borçlanması, Kırım Savaşı sürerken mali güçlükIerin doruğa çıktığı 1854 yılında gerçekleşmişti. Ne var ki, Osmanlı Devleti'nde dış borçlanma düşüncesinin filizlenmesi daha eski tarihlere· ve yine Kırım He ilgili bir nedene dayanmaktadır. 1783 yılında Rusya'nın Kırım'ı ele geçirmesinin bir Osmanlı Rus savaşını gündeme getirmesi mali olanaksızlıklar içindeki Osmanlı Devleti'ni kısa dönemli yeni kaynaklar aramaya yöneltmişti.1784 yılının Eylül ayında bu amaçla üst düzeye yapılan bir toplantıda, defter emini Hasan Efendi ile Süleyman Feyzi Efendi'nin sundukları raporlarda, Osmanlı devletinde ilk kez yabancı bir ülkeden borçlanma önerisi ortaya atıldı. Defter emini Hasan Efendi, borç alınabilecek ülkeler olarak, Fransa, İspanya ve Felemenk'i öneriyordu. Süleyman Feyzi Efendi ise raporunda, bu ülkenin müslüman olmasının gerektiğini vurgulayarak Fas'tan borçlanılabileceğini belirtiyordu. Nitekim Süleyman Feyzi Efendi'nin önerisi doğrultusunda, Fas'tan borç alabilmek için bazı girişimlerde bulunulmuştur. Daha sonraları, 1787-1792 savaşları döneminde de dış borç alma girişimleri olmuştur. Fas'tan borç alma umudu sürerken, öte yandan bir başka müslüman ülke olan Cezayir'den de 1788 yılında bir milyon kuruş borç istenmiştir. Ne var ki bu girişimlerden başarılı bir sonuç elde edilememiştir Fas ve Cezayir'den borç alma girişimlerinden başarı sağlanamayınca, 1789 yılında bu kez Felemenk ve İspanya'dan borç alma yolları aranmıştı.