Türkiye'de bir rekabet kanunu gerekli midir? Niçin? Ve nasıl?

Abstract

Günümüzde artık planlı ekonomilerin başarısız olduğu ve bunun yerine "liberal ekonominin" uygulanması gerektiği herkesce kabul edilmekte ve ekonomiye devletin müdahale etmemesi gerektiği düşünülmektedir. Hatta karma ekonomilerin dahi tartışıldığı, devlet tarafından işletilen işletmelerin verimsiz olduğunun ve bu nedenle özelleştirilmesi gerektiğinin savunulduğu ve bu görüşlerin uygulandığı bir ortamda bulunuyoruz. Bugün çoğu ülkeler gibi Türkiye'de de liberal ekonomik sistem benimsenmiş bulunuyor. Liberal ekonomik sistemin temeli ise serbest rekabettir. Serbest rekabetin istenme sebepleri şunlardır: Kaynakların etkin kullanılmasını, fiyatların düşmesini, maliyetleri düşürmek için tasarruf yapılmasını, yeni teknolojilerin bulunmasını ve bunların üretimde kullanılmasını sağlar. Böylece hem ekonomik ilerleme sağlanır hem de bu ilerlemelerden toplumun tamamından oluşan tüketiciler yararlanırlar. Liberal ekonomik sisteme veya serbest rekabet sistemine devletin hiçbir şekilde müdahale etmediği durumlarda sistem kendisini yok eder. Serbest rekabet kendisini yoğun bir tekelleşmeye bırakır. Tekelleşme ise genellikle kaynakların savurgan kullanımı, ekonomik yenileşmenin yavaşlatılması, tekel fiyatlarıyla satma gibi keyfiliği simgelemektedir. Serbest rekabet siyasi bakımdan batı demokrasilerinin temeli sayılır. Rekabet kanunlarının işlevi burada başlar. Rekabet kanunları devletin ekonomiye müdahale şeklidir. Bu müdahalenin amacı serbest rekabeti korumaktır. Bu nedenle rekabet kanunlarında rekabeti sınırlayıcı anlaşmalar, güçlü işletmelerin güçlerini kötüye kullanmaları yasaklanır. Ayrıca rekabeti sınırlayıcı bulunan birleşme ve devirler ya yasaklanır veya en azından denetlenir. Genel çerçeve içinde bakıldığında serbest rekabet sistemini benimseyen tüm ekonomilerde bu sistemi koruyucu nitelikli olan rekabet kanunlarına gerek olduğu anlaşılmaktadır.