Giritli mübadillerin ipekçilik deneyimleri ve bunun Bursa yöresine aktarılması

Abstract

Göç, entegrasyon ve sosyo-kültürel değişim, sosyal tarih araştırmalarında önemli bir çalışma alanıdır. “Giritli Mübadillerin İpekçilik Deneyimleri ve Bunun Bursa Yöresine Aktarılması” konusu bağlamında, insan odaklı bir yaklaşımla ele alınmaya çalışılacaktır. Osmanlıların 1650 yılında Resmo’da (Rethymno) oluşturdukları düzen içinde adanın yeni sakinleri olarak Müslüman halka rastlanmaya başlanmıştır Osmanlı arşiv kayıtları, adanın iç tarafında yer alan alüvyonlu ovalarda buğday, mısır, tütün, turunçgil tarımının yapıldığını, su değirmenleri ve su kuyularının bulunduğunu, zeytin, çınar, badem, ceviz ve dut ağaçlarının varlığını ortaya koymaktadır. Dut ağaçlarına paralel olarak adada ipekçiliğin de mevcut olduğu görülmektedir. 1923 yılında Yapılan Lozan Antlaşması ek protokolü ile Türkiye ile Yunanistan kendi ülkelerinin yurttaşlarını din esası üzerine zorunlu göçe tabi tutunca Girit’te yaşayan Müslümanlar Türkiye’ye mübadil olarak göç etmişlerdir. Gelen mübadillerin bir kısmı Bursa’ya bağlı küçük yerleşim birimleri olan Mudanya ve Tirilye sahasına yerleştirilmişlerdir. Tirilye ve Mudanya yöresinde yaşayan bu göçmen aileler üzerinde yaptığımız sözlü tarih çalışmalarında kendilerinin adadan gelirken dokuma tezgâhlarını da bu topraklara getirdikleri ve yerleştirildikleri alanlarda ipek böcekçiliği yaptıkları öğrenildi. Bu makale ile, Giritli mübadillerin Osmanlı döneminde Girit’teki ipekçilik faaliyetleri ve göç sonrasında Bursa’daki yerleşik ipekçilik kültürüne entegrasyonu ve katkıları örneklerle değerlendirmeye alınacaktır.

Immigration, integration and socio-cultural change is an important field of study in the social history research. This study will be evaulated with the peopleoriented approach. ın 1650, the Ottomans to come across the Muslim publıc as new residence of the ısland. Ottoman archival records reveal the wheat, corn, tobacco, citrus farming done in alluvial plains of the inner side of the island,, there were water mills and water wells, the presence of the olive, oak, almond, walnut and mulberry trees. Also ıt was observed serıculture ın parallel with mulberry trees on the island. After the exchange of populatıons in 1923, Muslims ın Crete emigrated to Turkey. The part of the emigrants were located Mudanya and Tirilye area depending on Bursa with a small residential units. The oral history studies done on these ımmıgrant families lıving ın the Mudanya and Trilye have been suggested that the brought weaving looms to this land from the ısland and the settled areas of sericulture. With this article, sericulture activities of the Cretan emigrants in Crete during the Ottoman period and after the migration, the integration to the silk culture and contributions will be evaluated with the examples.