Değişik azotlu gübrelerin kolza (Brassica napus ssp. oleifera)'da ürün miktarı ve tohumlardaki yağ oranı üzerine etkileri

Abstract

Orta Anadolu Yöresi'nde yaygın olarak yer alan Kahverengi Büyük Toprak Grubu'na ait bir toprak örneği ile yürütülen denemede, değişik azotlu gübrelerin ve azot miktarlarının kolzada tohum ve sap ürün miktarları ile tohumlardaki yağ oranı üzerine etkileri araştırılmıştır. Serada dört teşerrürlü olarak yürütülen denemede Amonyum sulfat (% 21 N), Amonyum nitrat(% 26 N) ve Üre (% 46 N) gübreleri kullanılmış ; topraklara azot 40, 80 ve 120 ppm N olmak üzere üç ayrı miktarda verilmiştir. Her üç gübre çeşidinde de azot miktarı arttıkça kolzada tohum ve sap ürün miktarları artış göstermiştir. Azotlu gübreleme sonucu tohumlardaki yağ oranı ise kontrola (hiç azot verilmeyene) göre dikkate değer ölçüde azalma göstermiştir. Özellikle en yüksek miktarda azot (120 ppm N) verilen saksılarda tohumlardaki yağ oranı en düşük düzeyde bulunmuştur. Buna karşın, azotlu gübre miktarı arttıkça toplam yağ ürün miktarında da artış görülmüştür. Fakat bu artış, tohum ürün miktarındaki artıştan ileri gelmiştir. Azotlu gübre çeşidinin tohum ve sap ürün miktarları üzerine etkisi istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Azotlu gübre çeşidinin tohumdaki yağ oranı ve toplam yağ ürün miktarı üzerine etkileri ise önemsiz olmuştur.

This study was carried out to evaluate the effect of different nitrogenous fertilizers with the increasing rates on the yield and seed oil of rape. The soil sample was taken from a brown great soil group that is representative of the Middle Anatolia region soils. The experiment was established under greenhouse conditions with four replications. The N-fertilizers used in this experiment were Ammonium sulphate (21 % N) , Ammonium nitrate (26 % N) and Urea ( 46 % N). The N-fertilizers were applied to the soils at the rates of 40, 80 and 120 ppm N. As the rates of nitrogen application was increased, the seed and straw yields of the rape were also increased. The nitrogen application decreased oil contents of seed considerably as compared with the control. The lowest seed oİl content was found in the plants receiving the highest rate of nitrogen (120 ppm N). However, the total oil yield was increased as the nitrogen rates increase due to the seed yield. Different nitrogenous fertilizers significantly affected the seed ant straw yields but their effects on the oil content of seed and the total oil yield were insignificant.