Kamu harcama çeşitleri ile ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi: Gelişmiş, gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkeler üzerine bir panel veri analizi

Abstract

Bu çalışmada kamu harcama çeşitleri ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkiler 1994-2012 dönemi için gelişmiş, gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkeler için panel veri analizleri kapsamında eşbütünleşme ve nedensellik testleri kullanılarak araştırılmıştır. Pedroni ve Kao eşbütünleşme test sonuçları değişkenler arasında eşbütünleşik ilişkilerin varlığını ortaya koymuş ve bu değişkenler arasında uzun dönemli ilişkinin söz konusu olduğunu göstermiştir. Granger nedensellik testi sonuçlarına göre; gelişmiş ülkelerde eğitim ve sağlık harcamalarından iktisadi büyümeye doğru tek yönlü, gelişmekte olan ülkelerde iktisadi büyümeden eğitim ve sağlık harcamalarına doğru tek yönlü, az gelişmiş ülkelerde ise sadece iktisadi büyümeden sağlık harcamalarına doğru bir nedensellik ilişkisi bulunmuştur. İktisadi büyüme ile savunma harcamaları arasında herhangi bir ülke grubu için nedensellik ilişkisi tespit edilememiştir. Gelişmiş ülke sonuçları, Keynes’in kamu harcamalarının iktisadi büyümenin nedeni olduğu şeklindeki teorisiyle, gelişmekte olan ve az gelişmiş ülke sonuçları ise Wagner’in “iktisadi büyümenin bireylerin sosyal refahını yükselten eğitim ve sağlık gibi hizmetlere olan talebini artırmaktadır” şeklindeki hipoteziyle örtüşmektedir.

In this study, the relationship between public expenditure categories and economic growth, upon developed, developing and least developed countries was investigated within the context of panel data analysis using cointegration and causality tests for the period 1994-2012. Pedroni and Kao cointegration test results revealed the existence of cointegrated relationship and presence of a long-term relationship between variables. According to the Granger causality test results; in developed countries, from the expenditure on education and health to economic growth a unidirectional, in developing countries from economic growth to education and health expenditure a unidirectional, in less developed countries from health expenditure towards economic growth causal relationship were determined. No causality was detected in any country groups between economic growth and defense expenditure. The results of the developed countries conform the Keynesian hypothesis which assert public expenditure causes economic growth and the results of the developing and less developed countries are in accordance with Wagner’s “economic growth increases the demand for services such education and health which raise social welfare level of individuals” hypothesis.