Yeni geliştirilen sentetik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerinde verim ve bazı verim komponentlerinin korelasyonu ve path analizi

Abstract

Bu araştırma, ayçiçeğinde tohum verimi ve bazı verim komponentlerinin birbirleri ile olan ilişkilerini ve bu karakterlerin Path analizi ile tane verimi üzerine olan doğrudan ve dolaylı etkilerini belirlemek amacı ile yapılmıştır. Araştırma, Bursa koşullarında 1994-1997 yıllarında sekiz ayçiçeği genotipi (dört deneysel sentetik çeşit, dört kendilenmiş hat karışımı ve iki standart çeşit) ile yürütülmüştür. Çalışmada bitki boyu, tabla çapı, tablada tane sayısı, 1000 tane ağırlığı ve tane verimi gibi tarımsal özellikler incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, 1000 tane ağırlığı ile bitki boyu ve tablada tane sayısı arasındaki korelasyonlar dışında, incelenen bütün ilişkilerin pozitif ve çoğunlukla yüksek derecede önemli olduğu saptanmıştır. En yüksek pozitif korelasyon dekara tane verimi ile tablada tane sayısı arasında bulunmuştur (r=.+0.890**). Üç yıllık ortalamaya dayanarak, Path analizi sonuçları, tane verimi üzerine en büyük doğrudan etkiye sahip karakterin, tablada tane sayısı (+0.7269) olduğunu, bunu sırası ile 1000 tane ağırlığı (+0.3215) ve tabla çapının (+0.1689) izlediğini ortaya koymuştur. Tane verimi üzerine, tablada tane sayısı, 1000 tane ağırlığı ve tabla çapının doğrudan etki yüzdeleri sırası ile, %80.0, %50.6 ve %24.0 olarak bulunmuştur. Bitki boyunun tane verimi üzerine direkt etkisi olmamasına karşın tablada tane sayısı. üzerinden indirekt etkisi (+0. 4507 veya %.74.6) çok yüksek bulunmuştur.

This study was carried out to determine simple correlations between seed yield and certain yield components and direct and indirect effects of these characters on seed yield in sunflower. The research was conducted with eight sunflower genotypes (four mixtures of inbred lines, four experimental synthetic varieties and two standart sunflower cultivars) under Bursa conditions during 1994-1997. Seed yield, plant height, head diameter, number of seeds per head and 1000-seed weight were observed. According to the results, simple correlation coefficients were positively significant in all pairs of the traits except correlations between 1000 seed weight and plant height and the number of seeds per head The highest positive correlation was observed between seed yield and the number of seeds per head (r=+0.890**) Path analysis indicated that the number of seeds per head had the greatest direct effect (+0.7269) on seed yield, followed by 1000-seed weight (+0.3215) and head diameter (+0.1689) Percentages of direct effects on seed yield were 80.8%, 50.6% and 24.0% respectively for the number of seeds per head, 1000-seed weight and head diameter. In the study, plant height showed the highest indirect effect on seed yield through the number of seeds per head (+0.4507 with a contribution of 74.6 %).