Ergenlerde sosyal anksiyetenin duygu düzenleme, öz-yeterlik ve demografik özellikler açısından incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı ergenlerin sosyal anksiyete düzeylerinin duygu düzenleme becerisi, öz-yeterlik düzeyleri ve demografik özellikler bağlamında incelemektir. Nicel bir çalışma olan bu araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2022-2023 eğitim öğretim yılında Bursa’nın Yıldırım ilçesinde öğrenimine devam eden 641 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından oluşturulan demografik bilgi formu, La Greca ve Lopez (1998)tarafından geliştirilen ve Aydın ve Tekinsav Sütçü (2007) tarafından Türkçeye uyarlaması yapılan “Ergenler İçin Sosyal Kaygı Ölçeği”, Muris (2001) tarafından geliştirilen ve Telef ve Karaca (2012) tarafından Türkçeye uyarlanan “Çocuklar İçin Öz-Yeterlik Ölçeği”, Phillips ve Power (2007) tarafından geliştirilen ve Türkçeye Duy ve Yıldız (2014) tarafından uyarlanan “Ergenler İçin Duygu Düzenleme Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizini gerçekleştirmek amacıyla SPSS 25.0 programından yararlanılmıştır. Dağılımların homojenliğini belirlemek amacıyla Levene’s homojenlik testi uygulanmıştır. Ergenlerin sosyal anksiyete düzeyleri, duygu düzenleme becerileri ve öz-yeterlik düzeylerinin çeşitli demografik değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek amacıyla bağımsız örneklemler t testi, Mann Whitney-U testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Kruskal Wallis-H testi ve grupları karşılaştırmak için LSD ile Tam hane çoklu karşılaştırma testleri kullanılmıştır. Sosyal anksiyete, duygu düzenleme ve öz-yeterlik değişkenlerinin kendi aralarındaki ilişkiyi bulmak için Pearson korelasyon analizi; duygu düzenleme becerisi ve öz-yeterlik düzeyinin sosyal anksiyete düzeyini ne kadar yordadığını tespit etmek amacıyla çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Sosyal anksiyete ve öz-yeterlik düzeyi arasındaki ilişkide içsel işlevsel olmayan duygu düzenlemenin aracı rolünü incelemek amacıyla regresyon analizi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda sosyal anksiyete düzeyi, duygu düzenleme becerisi ve öz-yeterlik düzeyi ile alt boyutlarının demografik değişkenlerin bazılarına göre farklılıklar gösterdiği bulunmuştur. Bunun yanında sosyal anksiyete düzeyinin dışsal işlevsel ve içsel işlevsel olmayan duygu düzenleme ile pozitif; sosyal öz-yeterlik, duygusal öz-yeterlik ve genel öz-yeterlik ile negatif yönde ilişkisi olduğu tespit edilmiştir. Ek olarak içsel işlevsel olmayan duygu düzenleme, dışsal işlevsel duygu düzenleme, dışsal işlevsel olmayan duygu düzenleme ve genel öz-yeterliğin sosyal anksiyeteyi yordadığı ve sosyal anksiyete düzeyinin%24,7’sini açıkladığı gözlemlenmiştir. Ayrıca yapılan analizde öz-yeterlik ve sosyal anksiyete arasındaki ilişkide içsel işlevsel olmayan duygu düzenlemenin kısmi aracılık rolü gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu ve diğer bulgular alanyazın çerçevesinde ayrıntılı olarak tartışılmış önerilerde bulunulmuştur.The aim of this study is to examine social anxiety levels of adolescents in terms of emotion regulation skills, self-efficacy levels and demographic characteristics. In this research, which is a quantitative study, was designed in a correlational survey model. The study group of the research consists of 641 secondary school students who continue their education in the Yıldırım district of Bursa in 2022-2023 academic year. The demographic information form created by the researcher, "Social Anxiety Scale For Adolescents" developed by La Greca and Lopez (1998) and adapted into Turkish by Aydın and Tekinsav Sütçü (2007), "Self-Efficacy Scale For Children" developed by Muris (2001) and adapted into Turkish by Telef and Karaca (2012), "Emotion Regulation Scale For Adolescents" developed by Phillips and Power (2007) and adapted into Turkish by Duy and Yıldız (2014) were usedas data collection tools. SPSS 25.0 program was used to analyze the data. The Levene'shomogeneity test was applied to determine the homogeneity of the distributions. Independentsamples t test, Mann Whitney-U test, one-way analysis of variance (ANOVA), KruskalWallis-H test and LSD and Tamhane multiple comparison tests were used to determinewhether social anxiety levels of adolescents, emotion regulation skills and self-efficacy levelsdiffered according to various demographic variables. Pearson correlation analysis was used to find the relationship between social anxiety, emotion regulation and self-efficacy variables, while multiple linear regression analysis was employed to determine how well emotion regulation skills and self-efficacy levels predict social anxiety levels. Regression analysis was applied to examine the mediating role of internal dysfunctional emotion regulation in ther elationship between social anxiety and self-efficacy level. The study found that the levels of social anxiety, emotion regulation skills, self-efficacy levels of adolescents and their subscales differ according to some demographic variables. Additionally, it was observed that social anxiety is positively related to external functional emotion regulation and internal dysfunctional emotion regulation and negatively related to social self-efficacy, emotional self-efficacy and general self-efficacy. Furthermore, it was noted that internal dysfunctional emotion regulation, external functional emotion regulation, external dysfunctional emotion regulation and general self-efficacy collectively explain 24.7% of the variance in social anxiety levels. In addition, the analysis revealed that internal dysfunctional emotion regulation played a partial mediating role in the relation between self-efficacy and social anxiety. These and other findings were discussed in detail within the framework of the literature and suggestions were provided.