+Ak ve+(I)k eklerinin Türkiye Türkçesi ağızlarında kullanımı üzerine bir değerlendirme

Abstract

+Ak ve+(I)k ekleri, Eski Türkçeden itibaren Türkçenin çeşitli dönemlerinde kullanılan, sevgi ve küçültme bildiren eklerdir. +Ak ve+(I)k ekleri, sevgi ve küçültme işlevine bağlı olarak zamanla yavru hayvan adları, bir nesnenin parçası veya küçüğü anlamında isimler türetmiştir. Ancak eklerin kullanımı, hem Türkçenin tarihî, hem de çağdaş dönemlerinde sınırlıdır. Bugün Türkiye Türkçesi yazı dilinde, kalıplaşmış olarak, yalnızca bazı kelimelerde görülür. +Ak ve+(I)k ekleri, Türkiye Türkçesi ağızlarında da görülür. Derleme sözlüğünden hareketle ek ile ilgili tespit ettiğimiz örnekler, eklerin Türkçenin tarihî ve çağdaş dönemlerine göre ağızlarda daha canlı olduğunu göstermiştir. Ayrıca, ekler temel işlevlerine bağlı olarak, yeni işlevler de kazanmıştır. Çok sayıda kelimede ise şekil ve anlam olarak ekler varlıklarını hissettirmiştir. Çalışmada bu kelimelerin kök-gövde (anlam) ilişkisi de kurulmaya çalışılmıştır. Bu noktalardan hareketle makalede, +Ak ve +(I)k eklerinin Türkiye Türkçesi ağızlarındaki genel görünümünü ve de işlevlerini ortaya koymak hedeflenmiştir.

+Ak and +(I)k are diminutive and caritative suffixes that have been used since Old Turkish. In accordance with their diminutive and caritative funtions, they are used to derivate names of baby animals, a piece of an object or small objects with the time. But the use of the suffixes seems to be limited both in hstorical and modern periods of Turkish. Today, the use of the suffixes can be seen in a few words in the written language of Turkey Turkish. +Ak and +(I)k are also used in Tukey Turkish sub-dialects. Based on the examples in Compilation Dictioanary, it can be inferred that the use of the suffixes are more widespread in sub-dialects than that of in historical and modern periods of Turkish. Also the suffixes gained various funtions related to the original ones. In numerous words the presence of the suffiexes can be determined. In this work, the semantic relations between roots and stems of these words are studied. From this point of view, In this study it is aimed to determine the funtions and general aspects of the suffixes in Tukey Turkish sub-dialects.