Tür bazlı korumada yeni bir yaklaşım: Relikt endemik Dorystoechas hastata türünün peyzaj genetiği kapsamında değerlendirilmesi

Abstract

Peyzaj genetiği yaklaşımı, popülasyon genetiği ve peyzaj ekolojisi konularının teorik ve analitik metotlarını dikkate alarak peyzaj ve çevresel özelliklerin popülasyonların genetik yapısını nasıl etkilediği hakkında bilgi üretmeyi amaçlamaktadır. Bir türün genetik varyasyonunun bir peyzajdaki değişimlere nasıl tepki verdiğini anlamayı ve genetik çeşitliliğin peyzajlar arasında dağılımını sağlayan mikro evrimsel süreçleri inceleme olanağı sağlar. Bu çalışmanın amacı, peyzaj unsurlarının relikt endemik Dorystoechas hastata türü özelinde türün genetik yapısına olan etkisinin ortaya konulmasıdır. Bu kapsamda D. hastata türünün doğal yayılış gösterdiği Antalya ili Kemer-Kumluca-Korkuteli ilçelerinde bulunan alanlardan çeşitliliği temsil edecek şekilde belirlenen 15popülasyondan toplam 56 genotip çalışılmıştır. Alana ait uydu görüntüsü yardımıyla popülasyonlar arasındaki peyzaj unsurları (ArcGIS 10.1 yazılımı) belirlenmiş ve habitat bağlantısallığı (CONEFOR 2.6 yazılımı) ilgili indeksler (IIC, PC) ile ortaya konmuştur. Popülasyonların arasında genetik yapısının belirlenmesi ve çeşitliliğin ortaya konulmasında SRAP (Sequence Related Amplified Polymorphism) ve iPBS (interpprimer binding sites) moleküler markırlarından faydalanılmıştır.Elde edilen veriler POPGENE bilgisayar paket programında değerlendirilmiştir. Popülasyonlara ait belirlenen bağlantılılık değerleri popülasyon genetiği veri setinden elde edilen değerlerle Pearson korelasyon analizine tabi tutulmuştur. D.hastata popülasyonlarının tamamı birlikte ele alındığında (tüm allel frekansları üzerinden hesaplandığında) tür bazında ortalama allel sayısı (na)1.97 ortalama etkili allel sayısı (ne) 1.57, Nei’nin gen çeşitlilik indeksi (h) 0.3324, Shannon indeksi (Ho) 0.50, polimorfik lokus sayısı (np) 346 ve polimorfik lokus oranı (Ppoly) 92,9 olarak tahmin edilmiştir. Oldukça sınırlı bir alanda yayılış gösteren D. hastata türünde, genetik çeşitlilik indeksleri açısındanoldukça geniş bir çeşitlilik olduğu tespit edilmiştir. Sonuçlar D. hastata popülasyonlarının habitat bağlantılılık indeksleri arttıkça ortalama allel sayısı (r=-0,44), efektif alel sayısı (r=-0,44), Nei’nin gen çeşitliliği indeksi (r=-0,44) Shannon indekslerinin (r=-0,44) azaldığını ve FST değerinin ise arttığını (r=0,46), başka bir deyişle genetik farklılaşmanın azaldığını ortaya koymuştur. Elde edilen bu sonuçlar, D. hastata türünün çalışılan popülasyonları arasında ölçülen bağlantılılık indekslerinin popülasyonlarının genetik çeşitliliğinin belirlenmesinde birer gösterge ölçüt olarak kullanılabileceğine işaret etmektedir.

Landscape genetic aims to provide information on how landscape and environmental features influence population genetic structure by combining theory and analytical methods of population genetics and landscape ecology. It provides information on how genetic structure of a given species responds to changes in a landscape and examines the microevolutionary processes driving the distribution of genetic variation across landscapes. The objective of this research was to investigate the effect of landscape features on genetic structure of a relict endemic species Dorystoechas hastata from Antalya, Turkey. The 56 genotypes representing 15 populations from natural habitats of the species from Kemer-Kumluca-Korkuteli districts of Antalya province were studied. Landscape elements among selected populations were determined with the satellite image of the area using ArcGIS 10.1 software. Habitat connectivity of the selected populations was determined by the related indexes (IIC, PC) using CONEFOR 2.6 software. The SRAP (Sequence Related Amplified Polymorphism) and iPBS (interprimer binding site) molecular marker systems were used to determine the variation in genetic structure within and among populations and the data were evaluated using POPGENE. Habitat connectivity values of populations were correlated with population genetics data set. When all the populations of D. hastata are considered together, the average number of alleles per species (na) was 1.97,the average effective alleles number (ne) was 1.57, Nei's gene diversity index (h) was 0.3324, Shannon index (Ho) was 0.50, the number of polymorphic loci (np) 346 and polymorphic locus ratio (Ppoly) was estimated to be 92.9.The results of Pearson correlation analysis between habitat connectivity indexs (IIC and PC) and population genetics data set showed that when population connectivity indexs was increased, the mean allele number (r =-0.44), the number of effective alleles (r=-0.44), Nei’s gene diversity index (r=-0,44), Shannon index (r=-0,44) were decreased and genetic differences of populations (FST) was increased, in other words genetic differentiation decreased. Results from the this study indicates that, the connectivity indexes measured among the D. hastata populations might be used as an indicator for the determination of the genetic diversity of the populations.