Hayvansal kaynaklı yayılı kirlilik yükleri hesabı, Bursa örneği

Abstract

Son zamanlarda artan nüfus, teknolojik gelişmeler, kentleşme gibi sorunlar su kaynakları üzerindeki baskıları da önemli oranda arttırmaktadır. Nüfus artışına paralel olarak hayvansal ürünlere olan talep de artmaktadır. Ancak hayvancılık faaliyetleri sonrası oluşan atıklar uygun olmayan koşullarda biriktirildiğinde oluşan sızıntı suları, su kaynaklarına ulaşarak, bu ortamlarda kirlenmeye hatta kullanılamaz duruma gelmesine neden olabilmektedir. Bu çalışmada Bursa ve ilçelerinde yayılı kirletici kaynakların baskısını değerlendirmek için hayvansal kaynaklı kirlilik yükü hesabı yapılmıştır. Kirlilik yükü hesabında Bursa’nın tüm ilçelerinde mevcut 2020 yılı, büyükbaş (BBH), küçükbaş (KBH) ve kümes hayvanı (KH) sayıları kullanılarak yıllık yayılı toplam azot (TN) ve toplam fosfor (TP) yükleri hesaplanmıştır. Sonuç olarak, TN ve TP yayılı kirlilik yüklerinin en yüksek olduğu ilçeler Karacabey, Mustafakemalpaşa, Yenişehir ilçeleri, en düşük olduğu ilçelerin ise Yıldırım, Gemlik, Gürsu ve Harmancık olduğu tespit edilmiştir. Bursa genelinde toplam azot kaynaklı oluşabilecek toplam yayılı kirlilik yükü 3241,944 ton TN/yıl, toplam fosfor kaynaklı oluşabilecek yayılı kirlilik yükünün 341,327 ton TP/yıl olduğu belirlenmiştir.

Increasing population, technological developments, and urbanization significantly increase the pressures on water resources, recently. In parallel with the increase in population, the demand for animal products is also increasing. However, when the wastes generated after livestock activities are accumulated under inappropriate conditions, leachate is formed. This leachate can reach water resources and cause pollution in these environments and even become unusable. In this study, animal origin pollution load calculation was made to evaluate the pressure of diffuse pollutant sources in Bursa. In the pollution load calculation, the annual distributed total nitrogen (TN) and total phosphorus (TP) loads were calculated by using the number of bovine (BBH), small ruminant (KBH) and poultry (KH) available in all districts of Bursa in 2020. As a result, it has been determined that the districts with the highest TN and TP distributed pollution loads are Karacabey, Mustafakemalpaşa, Yenişehir, and the districts with the lowest are Yıldırım, Gemlik, Gürsu and Harmancık. In addition, the effects of diffuse pollution loads originating from livestock activities on water resources were evaluated.