Ankara ili Ayaş ilçesinde kuraklığın değerlendirilmesi

Abstract

Türkiye ve dünyada son yıllarda kuraklık olaylarının sayı ve şiddetinde önemli artışlar gözlenmektedir. Kuraklık başlangıcı ve sonu net olarak belirlenemeyen, sonuçları yıkıcı felaketlere dönüşebilen, başta su kaynakları olmak üzere tarım, sanayi ve turizm sektörü ile yaban hayatı ve nüfusun yoğun olduğu kentlerde yaşamı tehdit eden önemli bir doğal afettir. Bu araştırmada, son yıllarda yağışların azalmasıyla birlikte kuraklık açısından riskli bölgeler arasında yer alan Ankara İli Ayaş İlçesi çalışma alanı olarak belirlenmiştir. Çalışmada FAO-Penman Monteith (PM), Blaney Criddle (BC), Hargreaves Samani (HS) ve Thorntwaite (TW) yöntemleriyle potansiyel evapotranspirasyon (PET) değerleri hesaplanmış ve elde edilen sonuçların karşılaştırılması yapılmıştır. PM yöntemiyle hesaplanan yıllık ortalama evapotranspirasyon miktarına en yakın tahmini yapan yöntemin BC olduğu belirlenmiştir. Elde edilen evapotranspirasyon değerlerinden yararlanılarak Su Yılına göre Standartlaştırılmış Yağış Evapotranspirasyon İndeksi (SPEI), Palmer Kuraklık Şiddeti İndeksi (PDSI) ve Palmer Hidrolojik Kuraklık İndeksleriyle (PHDI) kuraklık analizleri gerçekleştirilmiştir. Sonuçların değerlendirilmesi kuraklık indekslerinin şiddet sınıflandırmalarına göre Frekans Analizleriyle yapılmıştır. Böylece hem kuraklık indekslerinin hem de evapotranspirasyon tahmin yöntemlerinin karşılaştırılması sağlanmıştır. Ayaş İlçesi 37 yıllık zaman diliminde sıklıkla kurak dönemler geçirmiştir. PM yöntemi temel alınan 12 aylık SPEI analizine göre araştırma periyodunda 2 yıl olağanüstü, 5 yıl çok şiddetli, PDSI ve PHDI indekslerine göre ise 1 yıl olağanüstü, 7 yıl çok şiddetli kuraklıkların görüldüğü dönemler yaşanmıştır.

In recent years, significant increases have been observed in the frequency and severity of drought events in Turkey and the rest of the world. Drought is a major natural disaster whose onset and end cannot be determined clearly, whose repercussions can be disastrous, and which poses a danger to water resources, agriculture, industry and tourism sectors, as well as wildlife and life in densely populated cities. In the research, the Ayaş District of Ankara Province, which is among the risky regions in terms of drought, has been determined as the study area due to its decreased precipitation in recent years. In the study, potential evapotranspiration (PET) values have been calculated using FAO-Penman Monteith (PM), Blaney Criddle (BC), Hargreaves Samani (HS) and Thornthwaite (TW) methods, and the results have been compared. It has been determined that the method that makes the closest estimation to the annual average evapotranspiration amount calculated by the PM method is BC. Drought studies have been conducted with the Standardised Precipitation-Evapotranspiration Index (SPEI), Palmer Drought Severity Index (PDSI), and Palmer Hyrological Drought Index (PHDI) indexes based on the Water Year and utilizing the PET values obtained. The results have been evaluated using Frequency Analysis in accordance with the drought indices’ severity ratings. Thus, a comparison of both drought indices and PET estimation methods has been provided. In the last 37 years, the Ayaş District has endured numerous drought periods. According to the 12- month SPEI analysis based on the PM method, two years of extreme drought and five years of very severe drought were experienced, while the PDSI and PHDI indices indicated one year of extreme drought and seven years of very severe drought.