Petrol fiyatlarının BIST ulaştırma endeksi üzerindeki asimetrik etkisi: NARDL yaklaşımı

Abstract

Doğrusal zaman serileri analizi ekonometrik analizlerde yaygın bir biçimde kullanılmaktadır. Fakat hem iktisadi hem de finansal modellerin tahmininde doğrusal yöntemlerin yetersiz kaldığı gözükmektedir. Bu yüzden, doğrusal olmayan yöntemlerin kullanılması, değişkenlerin asimetrik etkilerinin belirlenmesinde daha gerçekçi sonuçlar verecektir. Bu çalışmanın amacı; Türkiye için 2003M1-2021M10 dönemine ait aylık veriler kullanarak BIST ulaştırma endeksi ile petrol fiyatları arasındaki asimetrik ilişkiyi doğrusal olmayan ARDL (NARDL) modeli yaklaşımıyla incelemektir. Ayrıca, çalışmada ARDL ve NARDL modelleri tahmin edilerek bu iki modele ait sonuçların da karşılaştırılması amaçlanmıştır. Doğrusal ARDL yaklaşımında BIST ulaştırma endeksi ile petrol fiyatları arasında uzun dönemli bir ilişki tespit edilemezken, doğrusal olmayan ARDL yaklaşımında BIST ulaştırma endeksi ile petrol fiyatları arasında uzun dönemli bir ilişki tespit edilmiştir. Doğrusal olmayan ARDL modelinde petrol fiyatlarındaki pozitif ve negatif değişmelere BIST ulaştırma endeksi kısa ve uzun dönemde aimetrik tepkiler verdiği sonucuna ulaşılmıştır.

Linear time series models are frequently used in econometrics literature.“However, linear methods seem to be insufficient in estimating both economic and financial models. Therefore, using nonlinear methods will give more realistic results in determining the asymmetric effects of variables. The aim of this study; The aim is to examine the asymmetric relationship between the BIST transportation index and oil prices with the nonlinear ARDL (NARDL) model approach, using monthly data for the period 2003M1- 2021M10 for Turkey. In addition, ARDL and NARDL models were estimated in the study and it was aimed to compare the results of these two models. In the linear ARDL approach, a long-term relationship could not be determined between the BIST transportation index and oil prices, while a long-term relationship was found between the BIST transportation index and oil prices in the non-linear ARDL approach. In the non-linear ARDL model, it was concluded that the BIST transportation index gave different responses to the positive and negative changes in oil prices in the short and long term.