XIX. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nda imamlar, muhtarlar ve köylüler: Balıkesir örneği

Abstract

Osmanlı tarih yazımında kırsal alanlar tarihi, son yıllarda oldukça ilgi çeken bir alandır. Bu bağlamda, XIX. yüzyıl Osmanlı kırsalına ait elimizdeki en önemli birinci elden kaynaklar arasında; kırsal hayatın sosyo-ekonomik, demografik ve kültürel hemen hemen bütün karakteristiğini bulabileceğimiz kadı sicilleri ve temettüat kayıtları sayılabilir. Çalışmamızda, Balıkesir şer’iye sicilleri ve temettüat defterlerini kullanmak suretiyle Balıkesir köyleri örneğinde köy ve köylü hayatında devleti temsil eden kurumlar olan imamlık ve muhtarlıkların fonksiyonu ortaya konulmaya çalışılacaktır. Ayrıca, Tanzimat öncesi ve sonrasında köy hayatındaki sosyo-ekonomik, kültürel ve demografik değişiklikler üzerinde durulacaktır. Özellikle kurumsal anlamda köylerde muhtarlık teşkilatının kurulması, imamların bazı yetkilerinin muhtarlara devredilmesi ve sonrasında yaşanan değişmelere dikkatler çekilecektir.

In Ottoman Historiography, rural history has been an interesting field recently. In this context, among the most important sources for the 19th century Ottoman rural history can be considered kadı records and temettuat registers in which we may find socio-economic, demographic and cultural characteristics of rural life. In this study, imams and muhtars as the functionaries who were the representatives of government in a village will be analyzed using the Balıkesir kadı records and temettuat registers. Moreover, socio-economical, cultural and demographical changes in rural life before and after Tanzimat will be focused on. The main attention will be paid on the foundation of muhtarship as a government institution and transferring some of authorities of the imams to the muhtars, and the socio-political aspects of the on going changes.