Akılcı ilaç kullanımı uygulamalarının tıp etiği açısından değerlendirilmesi

Abstract

Akılcı olmayan ilaç kullanımı, ülkemizde olduğu kadar dünyada da önemli sağlık problemleri arasındadır. İdari açıdan yasal boyutunu belirlemek ve hazırlamak açısından sağlık politikası hazırlayanları, sağlık hizmet sunumu açısından hekimi, ilaçların sağlanması açısından eczacıyı, ilaç kullanımı açısından hastaları etkilemekte olan bu yanlış kullanım son 50 yıl içerisinde her bir paydaşın aktif sorumluluklarının tartışıldığı ve etik açıdan değerlendirmelerin yapıldığı önemli bir konu haline gelmiştir. Bu nedenle konunun özellikle tıp etiği açısından değerlendirilmesi büyük önem taşımaktadır. Küresel bir problem olan akılcı olmayan ilaç kullanımına karşı Dünya Sağlık Örgütü de bireysel ve toplumsal bağlamda çözüm önerileri getirmiş olmasına rağmen henüz tam olarak etkin bir çözüme ulaşılamadığı görülmektedir. Bu amaç doğrultusunda öncelikle akılcı ilaç kullanımının günümüzdeki yeri ve önemi, küresel çapta neler yapıldığı, ülkemizde ne gibi önlemler alındığı literatürde araştırılmıştır. "Akılcı İlaç Kullanımı", "Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı", "Akılcı Antibiyotik Kullanımı", "Tıp Etiği", "Akılcı İlaç ve Etik" başlıkları belirlenmiş ve bu başlıklarda yazılmış makale ve tez çalışmaları çeşitli arama motorlarında taranmıştır. Yapılan tarama sonucunda ilgili başlıklarda toplam 4663 makale, 95 tez çalışması bulunmuştur. Ancak bu çalışmalarda akılcı ilaç kullanımı konusunun tıp etiği açısından değerlendirilmediği saptanmıştır. Ayrıca çalışmaya katkı sağlaması amacıyla Bursa Eczacılar Odası Başkanı Ecz. Okan Şahin ile "Akılcı İlaç Kullanımı"na yönelik bir röportaj gerçekleştirilmiş ve çalışmayı destekler cevaplara varıldığı gözlenmiştir. Bu çalışmada akılcı ilaç kullanımı uygulamaları tıp etiği açısından değerlendirilmiş, tıp etiğine ilkelerine uygun olmayan ilaç kullanımının hem sağlık hem ekonomik boyutuyla problem olabileceği sonucuna varılmıştır. Ayrıca AİK desteklemek amacıyla da çeşitli öneriler geliştirilmiştir.

Irrational drug use is among the most important health problems in our country as well as in the world. This misuse, which affects health policy makers, physicians in terms of health service delivery, pharmacists in terms of drug delivery and patients in terms of drug use, has become an important issue in the last 50 years where the active responsibilities of each shareholder are discussed and ethical considerations are made. Therefore, it is of great importance to evaluate the subject especially from the point of view of medical ethics. Despite the fact that the World Health Organization has proposed solutions to the global problem of irrational drug use in an individual and social context, it seems that a fully effective solution has not been reached yet. For this purpose, the place and importance of rational drug use today, what is done globally and what measures are taken in our country have been investigated in the literature. The titles "Rational Drug Use", "Irrational Drug Use", "Rational Antibiotic Use", "Medical Ethics", "Rational Drug and Ethics" were determined and the articles and thesis works written in these titles were scanned in various search engines. A total of 4663 articles and 95 thesis works were found in the related titles as a result of the survey. However, in these studies, it was determined that the issue of rational drug use was not evaluated in terms of medical ethics. In addition, in order to contribute to the study, an interview was conducted with Okan Şahin, the president of the Chamber of Pharmacists of Bursa, regarding the "rational use of drugs" and it was observed that answers were provided to support the study. In this study, rational drug use practices were evaluated from the point of view of medical ethics and it was concluded that drug use that is not in accordance with the principles of medical ethics may be a problem with both health and economic aspects. In addition, various recommendations have been developed to support rational drug use.