Bursa’nın işgal ve kurtuluş süreci (8 Temmuz 1920-11 Eylül 1922)

Abstract

Günümüzde tarih alanında yapılan araştırmalarda, yerel tarih çalışmaları büyük önem kazanmış bulunmaktadır. İnsan ve mekân ilişkisi bağlamında ele alındığında, sınırları belli bir coğrafî bölgede yaşayan insanların, tarihsel süreç içerisinde yaşadıkları çevreye etki eden olaylara, o çevrenin tarihsel geçmişine ve geçmişten günümüze aktardığı sosyokültürel, siyasî, iktisadî değerlere olan ilgi ve merakı, bu çalışmaların yoğunluk kazanmasında birinci derecede etkili olmuştur. Yerel düzeyde yapılan bu tür çalışmalar, hem araştırmacıya çoğu zaman kaynak eserlerde bile rastlanmayan orijinal bilgilere, üzerinde çalışılan döneme bizzat tanıklık etmiş kişilerle birebir görüşmek suretiyle ulaşma olanağı sağlayan sözlü tarih yönteminin kullanılmasına elverişli bir alan yaratmakta; hem de makro düzeyde yapılan çalışmalarda temas edilmeyen birçok noktaları ortaya çıkarmaktadır. İşte bu doğrultuda Bursa yereli bağlamında yapılmış çalışmaların sayısı da gün geçtikçe artmaktadır. Sayın Saime Yüceer’in yazdığı “Bursa’nın İşgal ve Kurtuluş Süreci (8 Temmuz 1920-11 Eylül 1922)” isimli çalışma da, Bursa’nın, Milli Mücadele dönemine ilişkin tarihsel gerçeklerinin aydınlatılmasına yönelik bir yerel tarih çalışmasıdır. Tarihimize Milli Mücadele, Türk İstiklâl Harbi gibi adlarla damgasını vurmuş olan Kurtuluş Savaşı, Türk tarihinin, 1919-1923 kesitinde askerî ve siyasî alanda yoğun gelişmelerin yaşandığı bir dönemini oluşturmaktadır. Türk milletinin, Mustafa Kemal ile onun yakın çevresindeki askerî kadronun önderliğinde gerçekleştirdiği esaret ve sömürü düzenine son darbeyi indiren ve tam bağımsız bir Türk Devleti’nin temellerini atan bu yeniden varoluş mücadelesi üzerine yapılmış çok fazla çalışma bulunmaktadır. Askerî ve siyasî tarih ağırlıklı olan bu çalışmaların bir kısmında Kurtuluş Savaşı, genel olarak bir bütünsellik içerisinde ele alınırken; bir kısmında da Milli Mücadele sürecinde aktif olarak yer alan Anadolu şehirlerinde, bu süreçte yaşanan gelişmeler çerçevesinde belli bir bölge ile sınırlandırılmış olarak incelenmiştir. Mondros Mütarekesini takiben Anadolu’nun birçok yeri işgal edilmiş ve bu işgal sürecinde Anadolu halkı büyük yokluk ve sıkıntılar içinde kurtuluş yolunda çetin bir mücadeleye girişmiştir. Anadolu’da yaşanan bu işgal sürecinde Bursa da, 8 Temmuz 1920’de resmen işgale uğrayarak Milli Mücadele sürecinde yaşanan gelişmelere bizzat tanıklık etmiş olması itibariyle önemli bir konuma sahip bulunmaktadır. Bu nedenle Bursa’nın bu dönemine ilişkin çalışmaların yapılması büyük önem kazanmaktadır. İşte birazdan tanıtacağımız “Bursa’nın İşgal ve Kurtuluş Süreci (8 Temmuz 1920- 11 Eylül 1922)” isimli çalışma, Bursa’nın bu sürecinde yaşanan tarihsel olayları tüm gerçekliğiyle ortaya koymaktadır. Bu çalışmada, Bursa’da Mütareke döneminde yaşanan gelişmeler, 8 Temmuz 1920’de başlayarak 11 Eylül 1922’ye kadar devam eden işgal ve bu işgalden kurtuluş süreci, belli bir tarihsel perspektif içerisinde okuyucuya sunulmaktadır. Sunuş yazısını Üniversitemiz Rektörü Sayın Mustafa Yurtkuran’ın yazdığı bu çalışma bütün olarak, bir önsöz, dört bölüm, sonuç ve ekler kısmından oluşmaktadır.