Yerleşim alanlarında olası deprem zararlarının azaltılması

Abstract

Ülkemiz başta depremler olmak üzere seller, fırtınalar, çığ düşmesi gibi çeşitli afet türlerinin etkisi altındadır. Yerleşmelerde depremlerden sonra görülen en belirgin etkiler, yapısal çevrenin yıkımı ve hasar görmesidir. Depremlerden sonra birçok yapı; konutlar, işyerleri, fabrikalar, okullar, hastaneler, tarihi ve kültürel değeri olan binalar vb., zarar görebilir ve/veya yıkılabilir. Yapılarla birlikte toplum için hayati önem taşıyan alt yapı; yollar, demiryolları, iletişim ağı, içme suyu şebekesi, doğal gaz boru hatları vb. de zarar görebilir. Bütün bunların bir sonucu olarak da normal hayat kesintiye uğrar. Bu kesintinin büyüklüğü; depremin büyüklüğüne ve de toplumun deprem zararlarını azaltmaya yönelik yapmış oldukları hazırlıklara göre farklılık gösterir. Yıkıcı depremlerden sonra oluşan yapısal çevre kayıplarının giderilmesi ve iyileştirilmesi çok uzun sürebilir. Ülke topraklarının büyük bir kısmının deprem riskine sahip olması, bu topraklar üzerinde önemli sanayi kuruluşlarının bulunması ve nüfusun büyük bir kısmının yaşaması tehlikenin boyutunu daha da arttırmaktadır. Geçmişte olan depremlerden dersler alarak, gelecekteki deprem etkilerinin azaltılabilmesi için; mutlaka deprem olmadan önce, halkın deprem hakkında eğitilmesi, yerleşimlerde ve yapılarda deprem risklerinin azaltılması, yeni düzenlemelerin ve önlemlerin alınması, deprem anında ve deprem sonrasında nelerin yapılması gerektiği önceden planlanması gereken önemli çalışmalardır. Bu makalenin amacı da, deprem zararlarının artmasındaki nedenleri ortaya koyarak, deprem öncesinde, anında ve sonrasında nelerin yapılması gerektiğini irdelemektir.

Our country is under the influence of different kinds of disasters such as mainly earthquake, floods, storms, avalanche. In settlements the main effects seen after earthquakes are the pulling down and destruction of the constructed environment. Most of the buildings such as housings, factories, schools, hospitals, buildings having historical and cultural value can be damaged and/or pull down after earthquakes. Also, infrastructure having a vital importance together with the buildings for people; streets, railroads, communication networks, drinking water network, natural gas pipelines network, can be damaged. As a result of that normal life can be interrupted. The extent of interruption in life shows difference according to magnitude of earthquake and according to preperations which are done for reduction of earthquake hazards by public, too. Reconstruction and recovery after earthquake may take a long time. It is an important subject to planning what should be done before earthquake by training public about eartjhquake; reducing erathquake risks in settlements and buildings making rearrangements and taking precautions, during and after aerthquake in order to reduce future earthquakes influence by taking lessons from the past earthquakes. The aim of this article is to examine what should be done before earthquake, during and after earthquake by bringing up the causes of earthquake damage increase.