Eko-okulların pedagojik önemi açısından yönetici görüşleri

Abstract

Eğitim ve Sürdürülebilir Kalkınma (ESD) uygulaması, birçok ülkede eğitim politikası yapıcılarının odak noktası olmuş ve bunun sonucunda ESD okulları, sürdürülebilir okullar, doğa okulları, çevre okulları, orman okulları, Eko-Okullar ve yeşil okullar gibi çeşitli isimlerle okullar kurulmuştur. Bu araştırmada da sadece “Eko-Okul” teriminin kullanılması kavramsal tutarlılığı sağlamaktan ve Türkiye'de bu tür okullar için yaygın olarak “Eko-Okullar” terimi kullanılmasından kaynaklanmaktadır. Araştırmanın amacı, Eko-Okul yöneticilerinin bakış açılarına dayanarak, Eko-Okul programlarının etkinliğini ve pedagojik kazanımlarını değerlendirmek; aynı zamanda öğrencilerin çevresel bilgi ve tutumları üzerindeki etkilerini belirlemektir. Araştırmanın evrenini, 2022-2023 eğitim öğretim yılında Bursa ilinde yer alan Nilüfer, Osmangazi ve Yıldırım İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı Eko-Okul kapsamındaki özel ve devlet kurumlarında görevli tesadüfi yöntemle seçilmiş 21 yönetici oluşturmaktadır. Görüşme tekniğinden yararlanılan bu araştırmada, veri toplama aracı olarak; araştırmacı tarafından özel olarak geliştirilen yönetici görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmada yöneticilerden verilerin toplanması aşamasında yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmış olup toplanan verilerin analizi için içerik analizi yönteminden yararlanılmıştır. Araştırmanın kapsam geçerliğini sağlamak için ilgili literatür incelenip uzman görüşleri alınarak veriler değerlendirilmiştir. Araştırmanın çözümlenmesinde ise toplanan veriler dijital ortama (MS Word programı)aktarılması, aktarılan veriler kontrol edilerek uzmanlarla birlikte incelenmesi ve tespit edilen verilerden birbiriyle ilişkili olanlar gruplandırılarak tablolar hazırlanması aşamaları takip edilmiştir. Araştırma bulgularına dayanarak, yöneticilerin bakış açılarına göre Eko-Okullar, çevre bilincini eğitime entegre ederek çevre bilincini yaygınlaştırmanın ve ekolojik bilgiyi artırmanın bir yolu olarak sürdürülebilirliği teşvik etmektedir. Bu bağlamda, Eko-Okul programına katılımın öğrencilerde ekolojik bilincin gelişmesine yol açtığı ve öğrencilerin çevreye karşı sorumlu davranışlarında önemli bir fark yarattığı gözlemlenmiştir. Yöneticiler, genel olarak, Eko-Okul programının uygulanmasından memnun olduklarını ifade etmektedirler. Ayrıca, çevre bilincinin gözlemlenen etkisi tek yönlü değildir. Nitekim yöneticiler, Eko-Okullardaki öğretmenlerin, ailelerin ve personelin de projelere dayalı etkinliklere tanıklık ettikçe ve katıldıkça kendi içlerinde ekolojik farkındalık geliştirdiklerini geri bildirim yoluyla ifade etmişlerdir. Ancak yöneticiler, programı daha etkili hale getirmek için zaman ve koordinasyon gibi bazı konuların ele alınması gerektiğinin de altını çizmektedir.

Education and Sustainable Development (ESD) has been the focus of education policy makers in many countries and as a result, schools have been established with various namessuch as ESD schools, sustainable schools, nature schools, environmental schools, forestschools, eco-schools and green schools. In this study, only the term "Eco-school" is used toensure conceptual consistency and because the term "Eco-schools" is commonly used for suchschools in Turkey. The aim of the study is to evaluate the effectiveness and pedagogical achievements ofEco-School programs based on the perspectives of Eco-School administrators; concurrently, todetermine their impact on students' environmental knowledge and attitudes. The population ofthe study consists of 21 administrators randomly selected from private and public institutions affiliated with the Eco-School program under the Nilüfer, Osmangazi, and Yıldırım District National Education Directorates in the Bursa province during the 2022-2023 academic year. Inthis research utilizing the interview technique, a specially developed administrator interviewform by the researcher was employed as the data collection tool. Semi-structured interviewtechnique was utilized for data collection from administrators, and content analysis method wasemployed for data analysis. To ensure the scope validity of the study, relevant literature wasreviewed, and expert opinions were sought for data evaluation. In the analysis of the research,the stages of transferring the collected data to the digital environment (MS Word program), checking the transferred data and examining them with experts, and preparing tables bygrouping the related data from the identified data were followed.Based on the research findings, from the administrators' perspectives, Eco-Schoolspromote sustainability by integrating environmental awareness into education as a way tospread environmental awareness and increase ecological knowledge. In this context, it wasobserved that participation in the Eco-School program leads to the development of ecological awareness in students and makes a significant difference in students' environmental lyresponsible behavior. Administrators, in general, express satisfaction with the implementationof the Eco-School program. Moreover, the observed effect of environmental awareness is not unidirectional. As a matter of fact, the administrators expressed through feed back that teachers, families and staff in Eco-Schools also developed ecological awareness within themselves asthey witnessed and participated in project-based activities. However, administrators also underline that some issues such as time and coordination need to be addressed to make the program more effective.