Pamuk liflerinin kitosan ile yüzey modifikasyonu sonrası polielektrolit poli (akrilik asidin sodyum tuzu) varlığında reaktif boyanması

Abstract

Reaktif boyarmaddeler pamuğun boyanmasında en yaygın kullanılan boyarmaddelerdir. Pamuklu kumaşların reaktif boyanması için yüksek miktarda kullanılan elektrolit kaçınılmaz olarak çevresel tehditler oluşturmaktadır. Kitosan üstün özelliklerinden dolayı tekstilde birçok alanda farklı amaçlarla kullanılmaktadır. Bu çalışmada, sentetik polielektrolit poli(akrilik asidin sodyum tuzu) reaktif boyamada inorganik elektrolit sodyum klorür yerine kullanımı ve kitosanın kumaşın reaktif boyama davranışı üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Ayrıca kumaşların yıkama haslıkları ve ultraviyole koruma faktörleri de gözlemlenmiştir. Boyamadan önce kitosan ile muamele ve boyamada sodyum klorür kullanımı konvansiyonel boyamalara göre renk derinliklerini arttırmış ve bu artış kitosan konsantrasyonundaki artışla devam etmiştir. Öyle ki, %8 konsantrasyonda kitosan uygulamasını takiben %2 konsantrasyonda yapılan boyamadan, %3 konvansiyonel boyamanın renk kuvvetine benzer değerler elde edilmiştir. Sodyum klorür konsantrasyon artışının renk derinliği üzerindeki etkisi polielektrolitten daha belirgin olarak gözlemlenmiştir. Poli (akrilik asidin sodyum tuzunun) pamuğun reaktif boyamasındaki çalışma prensibinin iyonlaşamaması, sıcaklık-konsantrasyon-pH duyarlılığı ve hidrofobik boya kombinasyonları oluşturması nedeniyle nispeten karmaşık olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca boyarmaddelerin farklı tuz duyarlılıklarının da elektrolitlerin etkisinde farklılık yaratmış olabileceği düşünülmüştür. Kitosan aplike edilen ve boyanan numunelerin yıkama haslıkları iyi-mükemmel seviyede iken, kitosan aplikasyonunda kullanılan çapraz bağlayıcının bu değerleri 0,5 puan kadar artırdığı görülmüştür. Boyarmaddelerin ultraviyole koruma faktörünü arttırmada kitosandan daha etkili olduğu gözlemlenmiştir.

Reactive dyes are the most widely used dyes in dyeing cotton. The high amount of electrolyte used for reactive dyeing of cotton fabrics inevitably poses environmental threats. Chitosan is used for different purposes in many areas in textiles due to its superior properties. In this study, the use of synthetic polyelectrolyte poly(sodium salt of acrylic acid) instead of inorganic electrolyte sodium chloride in reactive dyeing and the effects of chitosan on the reactive dyeing behavior of fabric were investigated. In addition, the washing fastness and ultraviolet protection factors of the fabrics were also observed. Treatment with chitosan before dyeing and the use of sodium chloride in dyeing increased the color depths compared to conventional dyeings, and this increase continued with the rise in chitosan concentration. Such that, values similar to the color strength of 3% conventional dyeing were obtained from the dyeing at 2% concentration following the application of chitosan at 8% concentration. The effect of the sodium chloride concentration increase on the color depth was observed more prominently than the polyelectrolyte. It has been understood that the working principle of the poly (acrylic acid sodium salt) in the reactive dyeing of cotton is relatively complex due to its non-ionizability, temperature-concentration-pH sensitivity and composing hydrophobic dye combinations. In addition, it was thought that different salt sensitivities of dyes might have created a difference in the effect of electrolytes. While the washing fastness of the chitosan-applied and dyed samples was good-excellent, it was observed that the crosslinking used in the chitosan application increased these values by 0.5 points. It has been observed that dyes were more effective than chitosan in increasing the ultraviolet protection factor.