Makedonya’daki istikrarın sürdürülebilirliğinin Ohrid Çerçeve Anlaşması bağlamında analizi

Abstract

1991 yılında bağımsızlığını ilan eden ve Yunanistan’la yaşadığı isim sorunu nedeniyle uluslararası alanda Eski Yugoslavya Cumhuriyeti Makedonya (FYRM) ismini kullanan Makedonya Cumhuriyeti’nde 2001 yılında Makedon ve Arnavutlar arasında yaklaşık 8 ay süren çatışmalar yaşanmıştır. Bu çatışmalar sonrasında iki grup temsilcilerinin masaya oturmasıyla başlayan müzakere süreci yaklaşık 2 hafta sürmüş ve 13 Ağustos 2001 tarihinde Ohrid Çerçeve Anlaşması (OÇA) imzalanmıştır. OÇA, Makedonya’nın siyasi yapısının yanı sıra demokratikleşme sürecini de etkilemiştir. Ohrid sonrası süreç tüm zorluklara rağmen azınlık hakları konusunda önemli adımların atıldığı, özellikle yerel yönetimlerde etnik temsille ilgili sorunların giderilmeye çalışıldığı ve özellikle dil özgürlükleri konusunda ciddi gelişmelerin yaşandığı bir dönemdir. Ancak bu olumlu gelişmelerle birlikte OÇA sonrası süreçte hedeflenen düzenlemelerin tam olarak gerçekleştirilemediği ve tarafların memnuniyetsizliklerinin de varlığını koruduğu izlenmektedir. Bu süreç Ohrid üzerinde yeniden bir gözden geçirme sürecinin yaşanmasını zorunlu kılmaktadır. Bu gözden geçirme süreci kısmen Makedonya Cumhuriyeti’nin siyasi ve sivil mekanizmalarında başlatılmıştır, ancak bu konuda daha kararlılıkla ilerlenmesi ve gerekirse uluslararası yapıların da desteğinin alınması yerinde olacaktır. Bu çalışma bağlamında Ohrid Çerçeve Anlaşması ve sonrası süreç Makedonya’daki istikrarın sürdürülebilirliği temelinde tarafların da görüşleri dikkate alınarak analiz edilmeye çalışılmıştır.

In the Republic of Macedonia, which declared its independence in 1991, and used the name the Former Yugoslav Republic of Macedonia (FYROM) on the international area due to its name problem with Greece, there were conflicts between Macedonians and Albanians lasted for about 8 months in 2001. The negotiation process, started between the representatives of two groups following the conflicts, lasted about two weeks, and the Ohrid Framework Agreement (OFA) was signed on 13 August 2001. The OFA has considerably affected political structure and democratization process of Macedonia. After this event, despite a thorny process, there have been seen improvements in minority rights; notably, the local governments have gained more autonomy; and serious steps have been taken regarding language freedoms. However, along with these positive developments, it is observed that after the OFA, the targeted regulations cannot be fully realized, and parties of both sides have dissatisfaction about the process. For that reason, it is a necessity to reconsider the OFA and its implementation. This process has been partly initiated by the political and civilian mechanisms of the Republic of Macedonia; however, if necessary, it is to the point that international structures give concrete support to this processes. This study analyses the sustainability of stability in Macedonia in terms of the OFA and postprocess, regarding the opinions of both parties.