Hulâsatü’l-Mukarrirîn: huzur dersi’nde Fâtiha tefsirinden süzülenler

Abstract

Dönemlerinin seçkin âlimleri huzur derslerinde, padişah huzurunda Kur’ân-ı Kerîm’in tefsirini yapmışlardır. Sultan III. Mustafa döneminde 1172/1759 senesinde başlanan bu dersler, 1341/1923 senesine kadar devam ettirilmiştir. Derslerde 1172/1759 senesinden, 1200/1786 senesinde kadar tefsir edilen ayetlerin seçiminde herhangi bir sistematik bulunmamaktadır. Fakat 1200/1786 senesinden sonra yapılan derslerde, mushaf tertîbi esas alınmıştır. Yazma eser kütüphanelerinde, bu derslerin yazıya geçirildiği risâlelere rastlanabilmektedir. Bazı akademik çalışmalarda, -tespit edilebilen yazılı metinler doğrultusunda- bu derslerin kayıt altına alınma eyleminin 1238/1823 tarihinde başlamış olabileceği iddia edilmiştir. Fakat Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Kasidecizâde koleksiyonu, 756m numarada bulunan bir risale, 1238/1823 senesinden önceki tarihlerde yapılan huzur derslerinin de bir şekilde yazılı metin haline dönüştürülmüş olabileceğini bizlere göstermektedir. Bu makalede, daha önce alana dair yapılan çalışmalarda zikredilmeyen ve Fâtiha sûresi tefsirinin yapıldığı 1200/1786 senesine ait huzur derslerinin özeti mahiyetinde olan Hulâsatü’lMukarrirîn isimli risâle değerlendirilecektir. Makalede Hulâsatü’l-Mukarrirîn’in transkripsiyonlu metni de yer alacaktır.These classes which were based on certain methodology and principles had been first started in Ramadan in the year 1172/1759 when Sultan Mustafa IIIrd was in charge and continued until the year 1341/1923. Between the years 1172/1759-1200/1786 there was not a systematic way of choosing the verses commented. However, beginning with the year 1200/1786 the classes started with surah Al-Fatihah onwards based on the Qoranic order. According to some academic it was suggested that recording of the classes might have started in 1238/1823. However, copy number 756m of Kasidecizade collection in Suleymaniye Manuscript Library indicates that presence classes before 1238/1823 could somehow have been recorded. In this article, I will evaluate the epistle named Hulasatu’l-Mukarririn, a commenting on the surah Al-Fatihah and a summary of prensce classes in the year 1200/1786, that has not been mentionebefore in the previous studies in this field. Transcripted version of Hulasatu’l-Muqarririn has also been included in the article.