La détermination du niveau d’emploi des marqueurs linguistiques du référentiel narratif des apprenants du FLE en classe préparatoire

Abstract

Bir dilin oluşumunu sağlayan ve temel kurucu unsurlarından biri olarak kabul edilen zaman kavramı, esasında iki ulamı temsil etmektedir. İlki, süreçlerin bir zaman çizgisi üzerinde sözcelem anına göre ya da sözcelem anından kopuk başka bir işaret dizgesine göre belirlendiği gösterici ulam, ikincisi ise eylemlerin içkin anlamsal özelliklerinin “görünüş” sınıflaması adı altında tanımlandığı gösterici olmayan ulamdır. Bir eylemin zamansal değeri taşıdığı yapı bilimsel biçimlerle, görünüş değeri ise yapı bilimsel biçimlerle olduğu kadar sözcede bulunan diğer göndergelerle de tanımlanabilmektedir. Alanyazında yabancı diller öğretimi ve özellikle Fransızcanın yabancı dil olarak öğretimi özelinde yapılan araştırmalar eylemlerin içkin anlamsal özelikleri ve anlatı yapısının öğrencilerin dilbilgisel zaman kullanımlarına etkisini incelemektedir. Mevcut çalışmanın amacı, Bursa Uludağ Üniversitesi hazırlık sınıfında Fransızcayı yabancı dil olarak öğrenenlerin yazılı anlatılarında kullandıkları zaman eklerini ve anlatısal gönderge belirleyicilerini kullanma düzeylerini belirlemektir. Bulgulanan veriler Jean-Pierre Desclés’nin Antoine Culioli’nin sözcelem kuramından hareketle geliştirdiği üst dilbilimsel kuramı kaynak alınarak çözümlenmiştir. Bu çalışmada öğrenenlerin hem yazılı anlatımları hem de boşluk doldurma metinlerinde kullandıkları zaman ekleri incelenmiş, öğrenenlerin yazılı hikâye anlatımlarında bu zaman eklerine atfettiği değerler çözümlenmiş ve daha sonra bu zaman kullanımlarının asıl anlatılara göre zamansal tutarlılık açısından değerlendirmesi yapılmıştır. Son olarak, söz konusu anlatımlarda karşılaşılan sorunların çözümüne ve Fransızcayı yabancı dil olarak öğrenenlerin dil seviyesini yükseltmeye yönelik bazı öneriler sunulmuştur.

The notion of time provided in the formation of a language and considered as one of the basic constitutive units represents essentially two categories: a deictic category by which the situation of the cases is determined on temporal axis, either in relation to the enunciative system of reference or in relation to another system of reference, and a non-deictic category where the intrinsic semantic properties of the predicates are known as an aspect which is closely related to the time. Temporal value of a predicate is defined by morphological forms whereas aspectual value is specified as much by the specific references as by the morphological forms. The researches done in the field of foreign language teaching/ learning and of French as a foreign language focus rather on examining the effects of semantic characteristics inherent in predicates and the narrative structure of grammatical uses of tenses used by learners. The aim of this study is to reveal the verbal tenses used and to determine the level of use of the narrative reference in the written narratives of learners of French as a foreign language in preparatory class at Bursa Uludag University. Our starting point is the formal and cognitive approach developed by Jean-Pierre Desclés taking as a model « theory of enunciative operations›› of Antoine Culioli. We studied the verbal formations in their written narratives with the values assigned by learners and then data were analyzed in regard to temporal consistency based on the original story. Finally, we have presented some suggestions which will help to solve the problems encountered during the narration and which aim to improve the level of learners French as a foreign language.

La notion de temps, fournie dans la formation d’une langue et considérée comme l’un des éléments constitutifs de base, représente essentiellement une catégorie déictique par laquelle la situation des procès est déterminée sur un axe temporel, soit par rapport au système de repérage énonciatif, soit par rapport à un autre système de repérage, et une catégorie non déictique où les propriétés sémantiques intrinsèques des prédicats sont définies sous le terme de « aspect », enchaîné au temps. La valeur temporelle d’un prédicat est identifiée par les formes morphologiques tandis que la valeur aspectuelle est spécifiée autant par les référentiels spécifiques que par les formes morphologiques. Les recherches menées dans le domaine de l’enseignement/ apprentissage des langues étrangères et du français en particulier se concentrent plutôt sur l’examen des effets des caractéristiques sémantiques inhérentes aux prédicats et à la structure narrative des emplois grammaticaux de temps utilisés par les apprenants. La présente étude a pour objectif de relever les temps verbaux utilisés et de déterminer le niveau d’emplois du référentiel narratif dans les récits produits par les apprenants du FLE en classe préparatoire à l’Université Uludag de Bursa. Notre point de départ est l’approche formelle et cognitive élaborée par Jean- Pierre Desclés qui s’inspire de la « théorie de repérage » d’Antoine Culioli. Dans notre étude, nous avons étudié les formes verbales dans les reproductions écrites avec leurs valeurs attribuées par les apprenants et ensuite les avons évaluées du point de vue de la cohérence temporelle sur la base du récit original. Enfin, nous avons présenté certaines suggestions qui vont aider à résoudre les problèmes rencontrés lors de la narration et qui visent à améliorer le niveau des apprenants du FLE.