Olağandışı durumlarda sağlık hizmetleri eğitimi: Mezuniyet öncesi tıp eğitimi için önemli bir gereklilik

Abstract

Gereksinimlerin yerel kaynakların kapasitesini aştığı durumlar” biçiminde tanımlanan olağandışı durumların sıklığı, çeşitliliği ve yıkıcılığı, dünyada ve ülkemizde artış göstermektedir. Sağlık sistemlerinin doğrudan yaşadığı altyapı ve insan gücü kayıplarının yanı sıra toplumun sağlık hizmeti gereksiniminin artması, çok-disiplinli ve gönüllü ekiplerle çalışma zorunluluğu, yerine getirilmesi gereken görevlerin çokluğu ve çeşitliliği gibi sorunlar, durumu daha da karmaşıklaştırmaktadır. Bu sorunlarla baş etmek için en temel araçlardan birisi, sağlık çalışanlarının olağandışı durumlara yönelik olarak eğitilmesidir. Ancak dünyada ve Türkiye’de olağandışı durumlara hazırlıklı olma ve etkili yanıt verme eğitimi açısından çok umutlu bir tablo olduğunu ileri sürmek güçtür. Çok sayıda program uygulanıyor olsa da, programlar çoğunlukla kurumların birbiriyle işbirliği yapmadan düzenlediği, içerik açısından önemli eksikler taşıyan, hedef grup kapsayıcılığı yetersiz ve farklı sektörlerden olağandışı durum çalışanlarının eşgüdümünü desteklemeyen niteliktedir. Bu çalışmada dünyada ve Türkiye’de sağlık alanında olağandışı durum eğitimiyle ilgili durum gözden geçirilmekte ve gereksinimlerin tanımlanması amaçlanmaktadır. Ayrıca bir örnek olarak, mezuniyet öncesi tıp eğitimi için çekirdek yeterlik hedefleri belirlenmekte ve bir program önerisi sunulmaktadır. Program önerisi hazırlanırken, eğitim programlarının etkililiğini güvenceye almak amacıyla önerilen eğitim programı geliştirme basamakları izlenmiştir. Bu amaçla, çeşitli yöntemlerle eğitsel gereksinimler belirlenmiş; olağandışı durum tıbbıyla ilgili temel kaynaklar incelenerek öğrenme hedefleri seçilmiş ve öğrenme hedeflerine uygun öğretme yöntem ve teknikleri kararlaştırılmıştır.

Disasters, which are defined as "situations or events which overwhelm the capacity of local sources to address needs", have been increasing in terms of frequency, diversity and destructiveness, both in our country and throughout the world. The situation of healthcare systems becomes more complicated in disasters because of the increased healthcare needs of populations and the necessity for multidisciplinary work and collaboration with volunteer teams, besides the direct damages on infrastructure and loss of manpower. One of the main tools for coping with these problems is training healthcare workers for disasters. However, it is difficult to claim that disaster preparedness and education for health professionals for responding efficiently are adequate, both for Turkey and the world. Although there are numerous training programs, many of them are organized without any collaboration of institutions, have severe gaps in the content, are unable to cover target groups, and are unable to support coordination of disaster workers from different sectors. In this study, it was aimed to review the existing situation of disaster education in the health sector, and to define the needs for education. Also, core competency objectives for undergraduate medical education are determined and a program is proposed.