14-18 yaş aralığındaki adölesanlarda fiziksel aktivitenin fiziksel uygunluklarına ve obeziteye etkisi: Sistematik bir derleme

Abstract

Bu sistematik derlemenin amacı, adölesanlarda çeşitli fiziksel aktivitelerin aşırı kilo alımı veya obezite durumlarına etkisi ve fiziksel uygunluklarıyla ilişkisini inceleyen çalışmaların, çalışma tasarımları, süresi, fiziksel aktivitenin türü, fiziksel ve fizyolojik sonuçları, değerlendirilme şekli (test), çalışmanın başlıca sonuçları, kalite gibi kriterler dikkate alınarak incelenmesi ve değerlendirilmesidir. Literatür taraması PubMed ve Scopus veritabanları üzerinden gerçekleştirilmiştir. Literatür taramasında ‘‘adölesanlar ve fiziksel aktiviteveya fiziksel uygunluk veya fizyoloji veya obezite veya hareketsiz yaşam veya aerobik veya anaerobik veya egzersiz’’ anahtar sözcükleri kullanılmıştır. Araştırmaya 2010-2024 yılları aralığındaki İngilizce yayınlanmış olan makaleler, randomize kontrollü çalışmalar, yarı deneysel çalışmalar, deneysel çalışmalar, kesitsel çalışmalar, nedensel ve vaka kontrol çalışmaları dahil edilmiştir. Veri tabanlarında yapılan taramalar sonucunda 951 makaleye ulaşılmıştır. Ancak araştırmaya dahil edilme kriterleri doğrultusunda uygunlukları değerlendirilen 9 makale bu sistematik derleme kapsamına alınmıştır. Uygunlukları belirlenen bu makalelerin metodolojik kalite değerlendirmesi spor bilimi, sağlık hizmetleri ve rehabilitasyonda kullanılan yerleşik ölçeğin dönüştürülmüş versiyonu kullanılarak yapıldı (i.e., Cochrane, Coleman, Delphi, and Physiotherapy Evidence Database (PEDro)). Bu ölçeğin Sarmento ve diğerleri tarafından 2018 yılında yapılan bir incelemeden uyarlanmış şekli kullanıldı. Aşırı kilo alımı ve obezite durumunun hareketsiz yaşam tarzının benimsenmesi ve daha birçok parametrenin etkisiyle ortaya çıktığı görülmektedir. Özellikle gelişim çağında olan adölesan bireylerde obezite sağlık sorununun yaşanması bireyleri kişisel, sosyal ve psikolojik olarak birçok açıdan etkilediği söylenebilir. Erken yaşlarda ortaya çıkmaya başlayabilen bu sağlık sorunu çoğu zaman ilerleyen yaşlarda da devam edebilmekte hatta beraberinde birçok sağlık problemini de getirdiği bilinmektedir. Obezitenin oluşmasında; beslenme alışkanlıkları, sigara ve alkol kullanımı, günlük tüketilen öğün sayısı, genetik faktörler, ailenin beslenme alışkanlıkları, ailenin sosyoekonomik durumu, bireyin arkadaş çevresi gibi daha birçok faktör bulunmaktadır. Ancak başlıca faktörlerden biri olarak hareketsiz yaşam tarzının benimsenmesi ve bireyin fiziksel aktivite durumunun düşük olması söylenebilir. Dünya genelinde özellikle adölesan bireylerde obez olan birey sayısının sürekli olarak arttığı bilinmektedir. Bu durumun önlenmesinde fiziksel aktivite sıklığının arttırılması ve bunun bir yaşam tarzı haline dönüştürülmesinin son derece önemli olduğu söylenebilir.The aim of this systematic review is the effect of distinctive physical activities on gaining excessive weight or the situations like obesty of the adolescents and it’s connection with the result of pyhsical convenience, it’s way of assessment (test), major results of the work, and analyzing by considering criterions like quality and it’s assessment. Literature review is done with the database of PubMed and Scopus. In the literature review ‘’adolescents andphysical activity or physical convenience or physiology or obesity or sedentary life or aerobicor anaerobic or exercise’’ are used as keywords. English articles between the years of 2010 and 2024, controlled randomize studies, quasi-experimental studies, experimental studies, cross-sectional studies, causal and condition control studies are included in this study. As aconsequence of scan on the database, 951 articles are found. However, 9 articles, which areas sessed in terms of criterions of the study, are included in this systematic review. These articleswhich are specified in terms of appropriateness are done by using methodological quality assessment, science of sport, health service and the version of converted scale. The convertedversion of this scale is used by Sarmento and others in a research in 2018. It is clear that gaining excessive weight and the situation of obesity is stem from theeffect of interiorize the inactive life style and other parameters. It can be said that adolescentswho face the health issue like obesity are effected in terms of personal, social andpsychologically in many ways. This health problem can emerge at the early ages and it canbecome a problem at advencing ages and it is known that obesity brings a lot of health issues. There are several factors that form obesity such as; food habits, smoking, consuming of alcohol, daily numbers of meal, genetic factors, family’s feeding behaviour, family’s socio-economic situation, person’s environment. However, it can be said that primarly cause is sedentary life style and person’s low physical activity situation. It is known that the number of adolescents are increasing day by day around the world. It can be said that it is crucial to increase the frequency of physical activity and transform this into a life style.