A reflection of Üsküdar sufi ıdentity: Balabān tekke

Abstract

Tekkes are principal venues to provide Üsküdar with its religious identity. Therefore, it is impossible to think Üsküdar without tekke culture. Sufi life is felt with every aspect in Üsküdar; accordingly, the dargāhs are located within the structure of the town as reference points. One of these is Balabān Tekke that bestows Üsküdar with its genuine mystic colour since its construction three centuries ago. The tekke, which was closed and fell off the map before being finally devastated in the last century, is yet to be subject to a notable study. Hereby article grounds on archives and foundation records as well as tekke periodicals, and seeks to illuminate the history of Balabān Tekke and to fill a gap regarding its identity.

Üsküdar’a dini kimliğini kazandıran yerlerin başında tekkeler gelmektedir. Bu nedenle Üsküdar’ı tekke kültürünün dışında düşünmek mümkün değildir. Tasavvufî hayatın bütün yönleriyle hissedildiği Üsküdar’da dergâhlar bir referans noktası gibi semtin yapısında yerine almıştır. Bu referans noktalarından biri, temelinin atıldığı günden beri üç asırdır Üsküdar’a kendi mistik rengini veren Balaban Tekkesi’dir. Son yüzyılda kapatılan, ihmale uğrayan ve nihayet harap olan tekkeyle ilgili günümüze kadar kayda değer bir araştırma yapılmamıştır. Tekke mecmualarının dışında ilgili arşiv belgelerine ve vakıf defterlerine dayanan bu makalenin amacı, Balaban Tekkesi’nin tarihine ışık tutmak ve kimliğine dair oluşan boşluğu dolduracak bir katkı sağlamaktır.