Bazı tritikale hatlarının kalite özellikleri ve ekmek yapımında kullanılma olanaklarının araştırılması

Abstract

Bu çalışma Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nde yetiştirilen, CIMMYT kökenli tritikale hatlarının melezlenmesiyle elde edilen ileri kademe ıslah hatlarının kalite özelliklerini ve ekmek yapımında kullanılma olanaklarını incelemek üzere yapılmıştır. Çalışmada 6 farklı anaç ve bu anaçların melezlenmesiyle elde edilen 28 melez hat arasından üstün verim ve verim özellikleri gösterdiği tespit edilen 5 melez hat ile Nörtingen ve Eronga-83 çeşitleri deneme materyali olarak kullanılmıştır. Araştırmanın tarla denemeleri 2005–2006 ve 2006–2007 yılları arasında Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde, kalite analizleri ise Beyab Gıda Mühendislik Ürünleri San. ve Tic. Ltd, Bursa şirketine ait laboratuarda yapılmıştır. Kalite kriterleri olarak 1000 tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, gluten içeriği, normal (N.S) ve uzatmalı (U.S) sedimentasyon, düşme sayısı (FN), kül, alveograf özelliklerinden enerji (W), direnç (P), elastikiyet (L) ve direnç/elastikiyet (P/L) özellikleri incelenmiştir. İki yıllık birleştirilmiş varyans analizi sonuçlarına göre incelenen tüm özellikler bakımından genotipler arasında % 1 olasılık düzeyinde istatistiksel önemlilik saptanmıştır. Birleştirilmiş verilere göre; hektolitre ağırlığı için 66.11-72.57 kg/hl, 1000 tane ağırlığı için 43.4-52.2 g., normal ve uzatmalı sedimentasyon için sırasıyla 16.84-20.17 ml ve 15.84-23.34 ml, düşme sayısı (FN) için 83.00-214.2 sn, kül için % 0.75-1.23, enerji (W) için 30.67 10-4 - 74.17 10-4 J, direnç (P) için 36.17 - 77.34 mm, elastikiyet (L) için 25.51-50.01 mm ve direnç/elastikiyet (P/L) 0.91-3.01 arasında ortalama değerler belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, incelenen tritikale hatlarından ve çeşitlerinden elde edilen unların kalite özelliklerinin çok zayıf özellikler gösterdiği saptanmıştır. Bu niteliklerine göre, tritikale ununun kabarma istenmeyen un mamulleri olan bisküvi, kuru pasta, kahvaltılık ürünler, kadayıflık vb. yapımında değerlendirilebileceği ya da buğday unu ile belirli oranlarda paçal yapılarak değerlendirilmesinin uygun olacağı kanısına varılmıştır.This research was conducted to determine quality traits and breadmaking properties of some triticale lines which were developed by hybridization of triticale lines, obtained from CIMMYT, at the Faculty of Agriculture, Uludag University. At the study,6 different parent and 5 hybrids with the highest yield and yield components, selected from the 28 hybrids developed by the hybridization of triticale lines and the cultivars Nortingen and Eronga-83 were used as material. The field trials were conducted at the at the fields of the Faculty of Agriculture, Uludag University Agricultural Application and Research Center during 2005-2006 and 2006-2007, and quality analysis were made at the laboratory of the Beyab Gıda Mühendislik Ürünleri San. ve Tic. Ltd.1000 kernel weight, test weight, gluten content, normal (N.S) and long sedimentation (U.S) value, falling number (FN), ash, from the traits of alveograph, energy (W), resistance (P), elasticity (L) and resistance/elasticity (P/L) were investigated at the study. Results from analyses of variance over two years indicated that the differences among genotypes were significant for all traits at the 1% probability. According to mean results for 2 years for lines and cultivars, the means ranged from 66.11-72.57 kg/hl for test weight, 43.4-52.2 g. for 1000 kernel weight, 16.84-20.17 ml and 15.84-23.34 ml for normal (N.S) and long sedimentation (U.S) value, respectively, 83.00-214.2 s for falling number (FN), % 0.75-1.23 for ash, 30.67 10-4 - 74.17 10-4 J for energy (W), 36.17 -77.34 mm for resistance (P), 25.51-50.01 mm for elasticity (L) and 0.91-3.01 for resistance/elasticity (P/L). According to the result of the research, it is determined that the quality of the flours of the triticale lines and cultivars have poor quality characters. On the other hand, it is found suitable for the preparations of biscuits and cookies or evaluate by mixing wheat- triticale flours in particular rates.