Gelir vergisinde peşin ödeme ve sermaye şirketlerini teşvik unsuru

Abstract

Bilindiği gibi 24.12.1980 tarih ve 2361 Sayılı kanunla, Gelir Vergisi Kanununa eklenen Mükerrer 117.ci madde ile Gerçek Usulde Gelir Vergisine tabi ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek sahipleri açısından Gelir Vergisinde Peşin Ödeme esası getirilmiştir. Getirilen Peşin Ödeme esası Gelir Vergisi mükelleflerinde çok geniş bir kitleyi yakından ilgilendirmiş ve bu konuda oldukça fazla sayıda şikayete neden olmuştur. Gerek içinde bulunduğumuz ekonomik durum, gerekse düşük gelir guruplarındaki mükellefler girdikleri guruptaki vergiyi ödemekte güçlüklerle karşılaşmışlar ve bunun yanında çok sayıdaki mükellef de işyerini kapamak zorunda kalmıştır. Buna, peşin ödeme sistemine kademeli geçiş yerine, ani geçiş esasının kabul edilmesinin de neden olduğunu söyleyebiliriz. Zaten Maliye Bakanlığı da Peşin Vergiden beklediği ölçüde bir verim sağlayamamış, tarh edilen vergilerden büyük bir kısmı mükellefler tarafından ödenememiştir. Ancak düşük gelir guruplarındaki Ticari Kazanç sahipleri ile Serbest Meslek sahipleri açısından geçerli olan ödemede güçlükle karşılaşma sorunu büyük ölçüde yüksek gelir guruplarındaki Serbest Meslek ve Ticari Kazanç sahibi mükellefler için geçerli değildir kanaatindeyiz. Bu nedenle yazımızda yüksek gelir guruplarındaki Ticari ve Serbest Meslek Kazancı gelir vergisi mükellefleri acısından peşin vergi sisteminin getirdiği kurumlaşmayı teşvik unsuru üzerinde duracağız. Ayrıca 31.12.1981 tarihinde kabul edilen ve 5.1.1982 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanan Gelir Vergisi Kanununda değişiklik yapan 2574 sayılı kanunla çok geniş mükellef kitlesini yakından ilgilendiren Gelir Vergisinde Peşin Ödeme esasında önemli ölçüde değişiklik yapılmış olup bu değişikliklere de yazımızda yer verilecektir.