Biçimlendirici değerlendirme tekniklerinin ve biçimlendirici yoklama sorularının beşinci sınıf ‘’madde ve değişim’’ ünitesi kapsamında uygulanması: Bir eylem araştırması

Abstract

Biçimlendirici değerlendirme, öğrencilerin ihtiyaçlarına cevap vermek ve süreci iyileştirmek için öğretimin niteliğini arttırmak amacıyla öğrencilerden gelen dönütlere paralel olarak, öğretim sürecinin düzenlenmesi ve veriminin arttırılmasında tercih edilen bir değerlendirme yöntemidir. Beşinci sınıf öğrencilerinin bilişsel düzeylerini tespit edip, buna yönelik eğitim-öğretim vermeyi hedefleyen ve amacı kesinlikle not vermek olmayan biçimlendirici değerlendirme yöntemini konu alan bu araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden “eylem araştırması” yöntemi kullanılmıştır. Bu eylem çalışmasının amacı, biçimlendirici değerlendirme teknikleri ve biçimlendirici yoklama soruları ile desteklenmiş madde ve değişim ünitesinin, beşinci sınıf öğrencilerine öğretim sürecini değerlendirmektir. Araştırma 2021- 2022 Güz döneminde, Bursa İli İnegöl İlçesine bağlı Sezai Karakoç Ortaokulu’nda 59 beşinci sınıf öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmada araştırmacı tarafından ünite kapsamındaki iki kazanıma yönelik dört biçimlendirici yoklama sorusu oluşturulmuş ve ünitenin işlenişi sırasında öğrencilere kazanımlara yönelik dört biçimlendirici değerlendirme tekniği uygulanmıştır. Veri toplama araçları olarak araştırmacının gözlem notları, yarı yapılandırılmış görüşme soruları ve iki aşamalı biçimlendirici yoklama soruları kullanılmıştır. Gözlem sürecinde alınan notlar ve yarı yapılandırılmış görüşme sorularından elde edilen cevaplar betimsel olarak analiz edilmiştir. İki kazanıma yönelik toplam dört biçimlendirici yoklama sorusunun analizi rubrik kullanılarak değerlendirilmiştir. Bulgular, beşinci sınıf öğrencilerine Fen Bilgisi dersinde “Madde ve Değişim” ünitesinde yer alan kavramlara yönelik biçimlendirici değerlendirme tekniklerinin uygulanmasının, öğrencilerin bu ünitedeki kavramları öğrenmelerine pozitif yönde etki ettiğini göstermektedir. Fen Bilimleri derslerinde geleneksel yöntemlerden farklı olarak, biçimlendirici değerlendirme teknikleri kullanımının öğrenciler tarafından olumlu karşılandığı gözlemlenmiştir. Fen Bilgisi dersi biçimlendirici değerlendirme teknikleri ile işlendiğinde öğrencilerin “madde ve değişim” ünitesinde yer alan kavramlar hakkındaki kavramsal anlamalarını güçlenmiş ve eksik ya da bilimsel içerik taşımayan kavramlar doğru, bilimsel kavramlar ile değiştirilmiştir. Araştırmanın sonuçlarından hareketle, fen bilimleri öğretmenlerine farklı ünitelere yönelik biçimlendirici değerlendirme teknikleri ve daha fazla sayıda biçimlendirici yoklama sorularını derslerine entegre etmeleri önerilmektedir.

The formative assessment method is preferred to improve the quality of teaching in to respond to the needs of students and improve the learning process, in parallel with the feedback from the students, to organize the teaching process. This study aims to determine the cognitive levels of fifth-grade students and to provide education and whose purpose is not to give grades, the “action research” method was used. The purpose of this action research is to evaluate the teaching process of the unit of “matter and change”, which is supported by formative assessment techniques and formative assessment probes. The research was carried out with 59 fifth-grade students at the Public Secondary School in Bursa, Inegöl District, in the Fall semester of 2021-2022. In the study, four formative assessment probes were created by the researcher and four formative assessment techniques were applied to the students during the teaching process. As data collection tools, the researcher’s observation notes, semi-structured interview questions, and two-stage formative assessment probes were used. The observation notes and the answers obtained from the semi-structured interview questions were analyzed descriptively. The analysis of four formative assessment probes’ answers was evaluated using rubrics. The findings show that the applying of formative assessment techniques for the concepts in the “Matter and Change” unit in the science lesson has a positive effect on the students’ learning of the concepts. It has been observed that the use of formative assessment techniques in science courses, unlike traditional methods, is positively received by the students. When the science lesson was taught with formative assessment techniques, students’ conceptual understanding of the concepts in this unit was strengthened, and concepts that were incomplete or lacking scientific content were replaced with correct, scientific concepts. Based on the findings, it is recommended that teachers should integrate different formative assessment techniques for different science units and more formative assessment probes into their science lessons.