COVID-19 tanı testleri, tedavisindeki aşılar ve ilaçlar; güncel durum

Abstract

COVID-19 (Koronavirüs Hastalığı 19) olarak adlandırılan SARS-CoV-2 (Şiddetli akut solunum yolu sendromu koronavirüs-2) virüsünün neden olduğu enfeksiyon başlangıçta Aralık 2019’da Çin'de tespit edilmiştir ve daha sonra dünyaya hızla yayılmıştır. 13 Ocak 2020 tarihinde Tayland Halk Sağlığı Bakanlığı Çin'in Wuhan şehrinde yaşayan 8 Ocak 2020 tarihinde Tayland’a giden 61 yaşında Çinli bir kadında ilk importe olguyu bildirmiştir. Daha sonra 11 Mart'ta Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) bu salgını küresel bir pandemi ilan etmiştir. Hastalığın yayılmasını önlemek ve pandemiyi kontrol etmek için ilaçların etkinliği araştırılmakta olup çok sayıda COVID-19 aşı adayı ve ilaç adayı geliştirilmektedir. ABD- Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), Aralık 2020'de sırasıyla Pfizer ve Moderna tarafından geliştirilen iki mRNA aşısı için acil kullanım onayı yayınlamıştır. Şu anda geliştirilmekte olan diğer COVID-19 aşıları mRNA, DNA, viral vektör, subünite, inaktive edilmiş ve canlı zayıflatılmış aşıları kapsayan çeşitli platformlara dayanmaktadır. Bu derlemede COVID-19 tanı ve/veya tedavisinde kullanılan testler, aşılar ve ilaçların rolünü incelenmektedir.

The infection caused by the SARS-CoV-2 (Severe acute respiratory syndrome coronavirus-2) virus, called COVID-19 (Coronavirus disease 19), was initially detected in China in December 2019, and then spread rapidly around the world. On January 13, 2020, the Ministry of Public Health of Thailand reported the first imported case in a 61-year-old Chinese woman living in Wuhan, China, who went to Thailand on January 8, 2020. Later, on March 11, the World Health Organization (WHO) declared this outbreak a global pandemic. The effectiveness of drugs is being investigated to prevent the spread of the disease and control the pandemic, and many COVID-19 vaccine candidates and drug candidates are being developed. The U.S. Food and Drug Administration (FDA) issued emergency-use approval for two mRNA vaccines developed by Pfizer and Moderna, respectively, in December 2020. Other COVID-19 vaccines currently in development are based on a variety of platforms including mRNA, DNA, viral vector, subunit, inactivated and live attenuated vaccines. This review examines the role of tests, vaccines and drugs used in the diagnosis and/or treatment of COVID-19.