Boşanma sürecine kolektif katılım: Tanıklık müessesesi

Abstract

Boşanma; psikolojik, sosyoekopolitik ve toplumsal boyutlarının yanı sıra yasal boyutu olan bir süreçtir. Boşanmanın yasal boyutu taraflar açısından dava ilişkisini gerektirmekte ve boşanmanın yasal bir nedene bağlı olmasını öngörmektedir. Yargılamaya hâkim olan ilkelerden “taraflarca getirilme” ilkesi gereğince iddia, ispat ve delil gösterme davanın taraflarının sorumluluğundadır. Tanık delili ile ispat, bu sorumluluğun yerine getirilmesinde kullanılan yöntemlerdendir. Boşanma davalarında çoğunlukla tanık deliline başvurulması tanıklık müessesesini boşanmanın yasal konularının önemli bir gündemi haline getirmektedir. Tanık olarak en çok başvurulan grup ise, kök aile üyeleri, yakın akraba ve çocuklardır. Tanık listesinde yer almaları nedeniyle boşanma sürecine kolektif katılım gösteren tanıklar, tanıklık müessesesini sadece yasal boyutla sınırlı kalmayıp daha geniş bir sosyal çevrenin sınırları içerisinde ele almayı gerektirmektedir. Bu çerçevede, bu çalışmanın amacı boşanma davalarında başvurulan tanıklık müessesini, tanıklığın hafıza ile ilgili bölümüne vurgu yaparak, yasal boyutun yanı sıra sosyal, kültürel ve toplumsal boyuttan ele almaktır. Bu çalışma ayrıca, çocukların boşanma sürecine katılımlarının bir yansıması olan çocuk tanıklığını tartışmaktadır.

Divorce is a process that has a legal aspect, as well as psychological, socioecopolitical, and social aspects. The legal aspect of the divorce requires a case relationship between the parties and stipulates that the divorce must be based on a legal reason. In accordance with “the principle of preparation of case by parties” that dominates the trial, claim, proof, and the showing of evidence are the responsibility of the parties to the case. Proof with witness evidence is the methods used in fulfilling this responsibility. Mostly consulting the witness evidence in divorce cases makes the testimony an important agenda of the legal issues of divorce. The most commonly consulted group as witnesses are family members, close relatives, and children. For witnesses who participate in the divorce process corporately because of their presence on the witness list, it is required that the testimony is not only limited to its legal aspect but also dealt with within the boundaries of a wider social environment. In this context, the aim of this study is to examine the testimony used in divorce cases from the social, cultural, and legal aspects, by emphasizing the memory-related part of the testimony. This study also discusses child witnesses, which reflects children's participation in the divorce process.