2003 Cilt 4 Sayı 5

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/11452/13341

Browse

Browsing by Subject "Bursa"

Filter results by typing the first few letters
Now showing 1 - 3 of 3
  • Thumbnail Image
    Item
    Bursa'da Osmanlı dönemi karakolhaneleri
    (Uludağ Üniversitesi, 2003-12-01) Yavaş, Doğan; Uludağ Üniversitesi/Fen Edebiyat Fakültesi/Sanat Tarihi Bölümü.
    İslâm öncesi Türklerde de varlığı bilinen güvenlik yapılarının ilk Türk-İslâm devletlerinde ribat olarak karşımıza çıktığını görüyoruz. Bu yapılar, zamanla asıl işlevlerini kaybetmiş ve kervansaray halini almışlardır. Osmanlıların kuruluş yıllarında, eski Türk-İslâm devletlerindeki gibi yürütülen güvenlik hizmetleri, İstanbul'un fethinden sonra daha organize bir duruma getirilmiştir. III. Selim döneminde askerî nizamiye karakolları ortaya çıkar, mahallelerin asayişini temin anlamında yapıldığı bilinen en erken tarihli karakolhaneler ise Sultan II. Mahmud dönemine aittir. Sultan Abdülmecid devrinde 20 Mart 1845’te Polis Nizamnamesi çıkarılmış, Sultan Abdülaziz döneminde 1869 tarihli nizamnameyle yeni düzenlemelere gidilmiş, II. Abdülhamid devrinde ise polisin yetki ve salâhiyeti genişlemiştir. Cumhuriyetin ilânından sonra Ankara’ya taşınan bu örgüt 1925 yılında Emniyet-i Umumiye Umum Müdürlüğü adıyla yeniden yapılanmıştır.
  • Thumbnail Image
    Item
    Osmanlı döneminde Bursa’da eytâm keseleri
    (Uludağ Üniversitesi, 2003-12-01) Çiftçi, Cafer; Uludağ Üniversitesi/Fen Edebiyat Fakültesi/Tarih Bölümü.
    Yetîm kelimesi, babası ölmüş ve henüz bülûğ çağına gelmemiş çocuklar için kullanılmaktadır. Osmanlı’da eytâm keseleri ise, yetîmlere miras yoluyla kalan menkul ve gayri menkul malların, vasîleri tarafından işletilmesi ve elde edilen gelirle, bu şahısların ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla oluşturulan kurumlardır. Yetîmler reşit olduklarında bu keseler fesh edilmekte ve miras olarak kalan mallar kendilerine şahitler huzurunda teslim edilmektedir. Bu çalışmada, Bursa kadı sicilleri içerisinde yer alan, yetîm keseleri ile ilgili muhasebe kayıtlarından elde edilen bilgiler sunulmaktadır.
  • Thumbnail Image
    Item
    Osmanlı döneminde mahalle ve işlevleri
    (Uludağ Üniversitesi, 2003-12-01) Düzbakar, Ömer; Uludağ Üniversitesi/Fen Edebiyat Fakültesi/Tarih Bölümü.
    Osmanlı döneminde mahalle sosyal ve fiziki bir birimdir. Mahallede yaşayanlar birbirlerine karşı sorumlu olup sosyal bir dayanışma içindedirler. Mahalle ile ilgili alınacak kararlarda etkin rol oynadıkları gibi suçluların tespiti ve cezalandırılması, alınacak vergilerin tespiti, görevli olan kişilerin kontrolleri, gerektiğinde bu kişilerin görevlerinden alınması, ihtiyaç duyulan hizmetlerin yerine getirilmesi şeklinde pek çok konuda kendilerine tanınmış haklarını kullanmışlardır. Bu çalışmada şehir tanımı üzerinde kısaca durulduktan sonra, mahalle halkının birbirine karşı sorumluluğu ve üstlendikleri roller hakkında, Bursa merkezli olmak üzere, bilgi verilmiştir. Temel kaynak olarak Bursa Şer‘iyye Sicillerinden yararlanılmıştır.