2000 Cilt 9 Sayı 9

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/11452/13999

Browse

Browsing by Subject "Bursa"

Filter results by typing the first few letters
Now showing 1 - 6 of 6
  • Thumbnail Image
    Item
    6. Yüksek İslâm Enstitüsü açılış konuşması
    (Uludağ Üniversitesi, 2000) Ayhan, Halis
    Bursa Yüksek İslâm Enstitüsü’nün açılış töreninde Müdür Halis Ayhan’ın yaptığı konuşmadır. (28 Kasım 1975)
  • Thumbnail Image
    Item
    Bursa Temennâ (Temenye) dergâhı vakfiyesi
    (Uludağ Üniversitesi, 2000) Öcalan, Hasan Basri; Uludağ Üniversitesi/Fen-Edebiyat Fakültesi/Tarih Bölümü.
    Bursa’da Semerkandiyye Tarikatı’nın en önemli zâviyelerinden biri Hüsameddin Bursevî tarafından kurulan Temenye Dergâhı’dır1 . Söz konusu dergâh, Bursevî tarafından Temenye2 adı verilen yerde kurulmuştur. Hüsameddin Efendi, Bursa’da dünyaya gelmiş, Hacı Halilzade diye meşhur olmuş, ilim tahsilini Abdülhalim Efendi’den tamamlayarak bir müddet çeşitli medreselerde müderrislik yapmıştır3 . Daha sonra tasavvuf yolunu seçerek, Semerkandiyye’den Şeyh Alâeddin Efendi’nin oğlu Mehmed Çelebi Efendi’ye intisap etmiş ve ondan icâzet almıştır. Bursa’da Temenye’de adı geçen zaviyeyi inşa ederek4 , irşadla meşgul olmuştur. Vefat tarihine kadar (öl. 1042/1632) burada hizmete devam eden Bursevî yaptırmış olduğu zâviyenin haziresine defn edilmiştir5 . Bursevî, yaşadığı dönemin velûd yazarlarındandır. Başta tasavvuf olmak üzere değişik konularda birçok eser yazmıştır6 . Bu eserlerden şüphesiz ki en önemlisi Mühimmatü’l-Mü’minin adlı kitaptır7 . Temenye Dergâhı, günümüze kadar ulaşan nâdir dergâhlardan birisi olup hâlen İpekçilik semtinin üst kısmında Hüsameddin Tekke Camii olarak hizmet vermektedir. Hüsameddin Bursevî tarafından dergâh için dört vakfiye düzenlenmiştir. Bunlardan birisi dergâha bağışlanan kitaplarla ilgili olup, başka bir yazıda söz konusu edilecektir.
  • Thumbnail Image
    Item
    Bursa Yazma ve Eski Basma Eserler Kütüphanesi'nde Risale-i Tasavvuf, Mecmu‘a-i Tasavvuf ve Kitab-ı Tasavvuf adını taşıyan Türkçe yazma eserler
    (Uludağ Üniversitesi, 2000) Erginli, Zafer
    Yazma eser kütüphanelerinde risale, kitab veya mecmua adı altında toplanan tartışmalı kitaplar olduğu bilinen bir gerçektir. Risale kelimesinin "mektup, mesaj, broşür, küçük kitap" anlamlarından dolayı bu tür eserlere isim olduğu tahmin olunabilir. Kitap kelimesi de benzer anlamlarından dolayı bu eserlere isim olmayı hak etmektedir. Aynı paraleldeki eserlere isim olarak kullanılan mecmua kelimesi de "dergi, broşür, kolleksiyon" anlamına gelmektedir. Büyük çoğunluğu tekkelerdeki kitaplıklardan oluşan Bursa'daki eski kütüphanelerin, Bursa Yazma ve Eski Basma Eserler Kütüphanesi'nde toplandığı bilinmektedir. Bu kitapların bir kısmı da kütüphaneye Şubat 1926 tarihinde -yani tekkelerin kapanmasının ardından- getirilmiştir. Yazma kitapların Arapça, Farsça ve Türkçe olarak yazıldığı ya da bu dillere tercüme edilmiş kitaplar olduğu malumdur. Bu kitaplar arasında Risale-i Tasavvuf ya da Kitab-ı Tasavvuf adını taşıyanlar varsa da, isimlendirmeler, sözü edilen kitapların gerçekten bu adları taşıdığını göstermez. Bazı kitapların kütüphanelerdeki tasnifler sırasında görevliler tarafından adları tesbit edilemediğinden, içeriklerine bakılarak bu şekilde adlandırıldığı bilinmektedir.
  • Thumbnail Image
    Item
    Osmanlı külliyelerinde yönetim (Bursa İvaz Paşa Külliyesi örneği)
    (Uludağ Üniversitesi, 2000) Pay, Salih; Uludağ Üniversitesi/İlahiyat Fakültesi.
    Bu çalışmada, Bursa İvaz Paşa Külliyesi örnek alınarak, Osmanlı külliyelerindeki yönetim ve denetim sistemi incelenmiştir. Külliyeler genel olarak mütevelli tarafından yönetilmiş, nazır vasıtasıyla da denetlenmiştir. Ancak külliyelerde bunlara ek olarak oto-kontrol sistemi diye de ifade edebileceğimiz bir iç yönetim ve denetim makenızmasının da varlığı tespit edilmiştir.
  • Thumbnail Image
    Item
    XVII. yüzyılda Bursa’nın nüfus yapısı
    (Uludağ Üniversitesi, 2000) Gerber, Haim; Karataş, Ali İhsan; Uludağ Üniversitesi/İlahiyat Fakültesi.
    Osmanlı İmparatorluğu'nun demografik analizlerindeki temel istatistiki kavram, hane terimidir. Kelime sözlükte ev, daha geniş anlamıyla da aile manasına gelir. Klasik dönem (ki bu dönem 16. yüzyılla ilgili büyük nüfus tahrirlerinin yapıldığı dönemdir) boyunca İmparatorluğunun nüfus analizlerinde hane terimiyle basitçe aile kastedilirdi. Yine de, terimin anlamıyla ilgili bu genel mütabakat, bölgede ikamet edenlerin sayısını belirlemede birçok problemi çözememektedir. Örneğin, ortalama aileyi kaç kişinin oluşturduğu açık değildir. Buna rağmen, hane kavramının aileyle eşit sayıldığı aşikardır. Bununla birlikte, bizim incelememiz, yalnızca 16. yüzyılla değil, durumun tamamen farklı olduğu 17. yüzyılla da ilgilidir. Periodik olarak yapılan ayrıntılı nüfus tahrirleri artık toplanmıyordu ve mevcut kaynaklar da son derece kıt ve kalitesizdi. Bu dönemde Osmanlı yöneticileri kırsal ve kent nüfusuna çeşitli vergiler koymuştu. Bunların en önemlisi avarız vergisiydi. Bu maksatla yapılan incelemelerde hanelerin sayısı verilmiştir ki bu hanelerin sayısına göre mahalle takdirinde bulunuldu. 17. Asrın sonlarına ait bir araştırma, Bursa’daki aile reislerini isimleriyle birlikte tam bir liste halinde içeren, dolayısıyla bu konuyla ilgili çok önemli olan , 1696 yılına ait ayrıntılı bir sicildir.
  • Thumbnail Image
    Item
    XVIII. yüzyıl başlarında Bursa vakıfları
    (Uludağ Üniversitesi, 2000) Hızlı, Mefail; Uludağ Üniversitesi/İlahiyat Fakültesi.
    Osmanlıların önemli başkentlerinden biri olan Bursa’da, altı asırlık süreçte dikkatlerden kaçmayan bir vakıf potansiyelinin varlığı bilinmektedir. Bu makalede, Bursa’nın XVIII. yüzyıl başlarındaki vakıf panoramasını, bir mahalli tarihçimizin arşive dayalı notlarından değerlendirmeye çalışacağız.