2012 Cilt 21 Sayı 2
Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/11452/15604
Browse
collection.page.browse.recent.head
Item Arapça-Türkçe Leksikografiye dair bir tenkit yazısı: Serdar Mutçalı’nın Arapça-Türkçe sözlük örneği(Uludağ Üniversitesi, 2012) Günday, Hüseyin; Uludağ Üniversitesi/İlahiyat Fakültesi.Sözlük bir yabancı dil öğrencisinin eğitimi esnasında kendisinden asla vazgeçemeyeceği temel bir gereksinim olup, aynı zamanda herhangi bir dille ilgili olarak sözlük yazarlığı sahasında ortaya konulan çabalar da o dile verilen önemin tipik bir göstergesidir. Bu makale söz konusu fenomeni Arapça-Türkçe sözlükçülüğü açısından ele alacak ve bu alanda hazırlanmış en popüler sözlük olan Serdar Mutçalı’nın el-Mu‘cemü’l-‘Arabiyyü’lHadîs adlı çalışmasını muhteva açısından kritik edecektir.Item Arap dilinde Ezdâd olgusu(Uludağ Üniversitesi, 2012) Kavak, Fadime; Uludağ Üniversitesi/İlahiyat Fakültesi.İki zıt anlama gelebilen veya sahip olduğu iki anlam birbiriyle çelişen sözcük manasındaki Ezdâd, kapalılığın veya yanlış anlamanın bağlama dikkat edilerek giderildiği sözcük anlamına gelmektedir. İşte bu konu, hicri ikinci asrın sonlarından itibaren dilbilimle ilgilenenlerin çalışma sahasına girmiştir. Bu makalede ezdâdın tanımı, ortaya çıkma sebepleri, bu konuda dilbilimle uğraşanların görüşleri ve eserleri üzerinde durulup, Kur’an’da ezdâddan kabul edilen kelimeler ve ayetlerle konu açıklanmaya çalışılacaktır.Item Dinî tecrübenin anlaşılmasında rüyanın rolü: Yusuf sûresindeki rüyalar üzerine psikolojik bir yorum(Uludağ Üniversitesi, 2012) Çetin, Özerİslâm’ın rüyaya yaklaşımını anlamak için öncelikle Kur’an’daki ilgili ayetlerin iyi bilinmesi gerekir. Özellikle, Yusuf Suresi’ndeki rüyayla ilgili ayetler sadık rüyalar, rüya yorumu ve yorumcuda bulunması gereken özellikler konusunda belirleyici olmuştur. Bu ayetlerden yola çıkan İslam düşünürleri sadık rüyaların oluşumu hakkında farklı görüşler ileri sürmelerine karşılık kehanet ve özel mesaj içerdikleri konusunda görüş birliğine varmışlardır. Bu inanç İslâm dünyasında dini hayatı etkilemiştir. Araştırmada, Yusuf Suresi’ndeki ilgili ayetler psikolojik açıdan ele alınmış, günümüz rüya araştırmalarıyla karşılaştırılmış ve dini hayat üzerindeki etkileri incelenmiştir.Item Eş‘ariyye’nin kurucusu Ebü’l-Hasan el-Eş‘arî(Uludağ Üniversitesi, 2012) Mavil, Hikmet YağlıBu makalede Eş‘ariliğin kurucusu Ebü’l-Hasan el-Eş‘arî’nin hayatı ve onun düşüncelerine şekil veren hocaları ele alınmaktadır. Ayrıca Eş‘arî’nin öğrencilerinin, kendisinin görüşlerinin yayılmasına olan esaslı katkılarının yanı sıra, onun eserleri hakkında da bilgi verilmektedir. Son olarak da Eş‘arî’nin, Mu‘tezile içerisinde başlayıp Küllâbiyye’ye mensup olmasıyla devam eden ve akabinde adına nispetle “Eş‘ariyye” adını alacak olan mezhebin kurulmasıyla tamamlanacak olan tarihî süreç içerisindeki başarısı ve izlediği yöntemin bilinmeyen yönleri aydınlatılmaya çalışılmaktadır.Item Ortak sûre isimleri(Uludağ Üniversitesi, 2012) Koçyiğit, HikmetKur’ân sûrelerinin her birinin özel ismi vardır. Bunun yanı sıra birden çok sûre, ortak bir isimle de adlandırılmıştır. Birden çok sûrenin ortak bir isimle adlandırılması sûreler arasındaki çeşitli benzerlikten kaynaklanmaktadır. Bu tür adlandırma ilk defa Hz. Peygamber tarafından yapılmış, daha sonra bir kısım âlimlerin içtihadıyla genişletilmiştir. İşte bu makalede söz konusu ortak sûre isimleri tespit edilip bir araya getirilmeye çalışılmış ve tarafımızdan birkaç ilavede bulunulmuştur.Item Şemsüleimme es-Serahsî’nin el-Mebsût adlı eserinin hacmi üzerine(Uludağ Üniversitesi, 2012) Şen, CemalettinBu makalede, uzun süreli mahkûmiyet ve kütüphanesinden mahrumiyet gibi çok zor şartlar altında öğrencilerine dikte ettiği kitaplarla Hanefî fıkhının çağlar boyu sağlıklı ve ayrıntılı bir şekilde nesilden nesile aktarılmasında esaslı rol oynayan V. (XI.) yüzyıl İslâm hukukçusu Şemsüleimme es-Serahsî’nin en önemli eseri olan el-Mebsût’un, satır sayısı esas alınarak toplam hacmi tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu doğrultuda, söz konusu kitabın ciltleri ve ana konularına ilişkin sayfa ve satır temelinde çeşitli sayısal veriler çizelgelerle gösterilmiş ve değerlendirilmiştir. Alanında ilk örnek sayılabilecek olan bu çalışmanın, bilimsel eserlerin hacimlerinin tespitine yönelik mezhep içi ve mezhepler arası karşılaştırmalı pek çok araştırmaya kapı açması ve bilimsel ölçülülük ekseninde ilim yolcularına küçük de olsa bir katkı sağlaması hedeflenmiştir.Item Meşşȃî felsefesinde Allah’ın sıfatları meselesi(Uludağ Üniversitesi, 2012) Turgut, Ali KürşatAllah-âlem-insan ilişkisinde önemli bir yer tutan ‘Allah’ın sıfatları’ meselesi İslam düşüncesinde özellikle kelamcılar ve İslam filozofları tarafından en çok üzerinde durulan konulardan birisi, belki de birincisidir. Kelam alimlerinin ve İslam filozoflarının – özellikle Meşşâî filozoflarının- bu önemli konuya yaklaşımlarında belli farklılıklar görülmektedir. Gazzâlî ve sonrası dönem kelam âlimlerinin Meşşâî filozoflarının Allah’ın sıfatlarını nefyettikleri yönündeki ithamları, hatta bu ithamları tekfire kadar götürmeleri meselenin ehemmiyetini daha iyi ortaya koymaktadır. Bundan dolayı bu makale, hem Meşşâî filozoflarının yaratma ve sudûr nazariyesiyle Allah’ın sıfatlarını nasıl ele aldıklarını açıklamakta hem de bir anlamda kendilerine yöneltilen haksız eleştirilere cevap vermektedir.Item Mustafa Öztürk, Cumhuriyet Türkiye’sinde meal ve tefsirin serencamı, Ankara okulu yayınları, Ankara, 2012(Uludağ Üniversitesi, 2012) Dinç, ÖmerOsmanlı Devletinin son dönemi ile birlikte Cumhuriyet Türkiye’sine geçiş sürecinde telif edilen meal ve tefsirlerin karakteri, vasıfları ve ortaya çıkış sebepleri vb. hususlar üzerine yapılan çalışmaların az olduğu söylenebilir. Bu alanla alakalı yapılan çalışmaların sadece kişi merkezli ya da münferit bazı meseleler etrafında olması, bu sürecin bütün boyutlarıyla ele alınmasının gerekliliğine işaret etmektedir. Çünkü bahsi geçen bu dönem, bugün Türkiye’deki Kur’an ve tefsir sahasında yapılan çalışmaların seyrini etkilemiş ve bu alanla alakalı yeni anlayış ve yaklaşım biçimlerinin tezahür etmesine sebep olmuştur.Item Ebu’l-Kâsım Süleymân b. Ahmed b. Eyyüb et-Taberânî, et-Tefsîru’l-Kebîr: Tefsîru’l-Kur’âni’lAzîm I-VI, (thk. Hişâm el-Bedrânî), Dâru’l-Kütübi’sSekâfî, Ürdün 2008.(Uludağ Üniversitesi, 2012) Özmen, FerihanMu’cemleriyle tanınan hadis hafızı Ebu’l-Kâsım Süleymân b. Ahmed b. Eyyüb et-Taberânî’ye (360/971) nisbetle 14.03.2008 tarihinde Ürdün’de basılan “et-fTesîru’l-kebîr: Tefsîru’l-Kur’âni’l-azîm” altı cilt halinde yayımlanmıştır. Toplam 3152 sayfadan oluşan eser, Hişâm Bedrânî tarafından tahkik edilmiştir.Item األصوات الهوساوية بيان للخواص وتحديد للمالمح )دراسة نظرية(Uludağ Üniversitesi, 2012) İsmail, Samir Ezzat İbrahimرغم أهميتها البالغة. وعلم تعد الدراسات الصوتية للغة الهوسا في مصر من الدراسات القليلة جدا وظائف األصوات أحد فروع علم اللغة السبعة، الذي يعنى بدراسة الخصائص المميزة لألصوات عند نطق المتكلم لها وانتقالها عبر وسط كالهواء د ارك وا السامع لها. وحاولت في هذا البحث أن أعرض وصول إلى لعدة نقاط بالدرس والتحليل كي أبرز أهم الخواص النظرية والتطبيقية ألصوات لغة الهوسا، الهدف المرجو من هذه الدراسة وهو كيفية تذليل الصعوبات التي تواجه دارسي لغة الهوسا من غير أبنائها. وقد عرض البحث لعدة نقاط هي: المالمح المميزة لألصوات اللغوية الهوساوية، ومعايير ر بأنصاف الصوائت والظواهر العامة لصوامت وصوائت لغة وصف األصوات اللغوية، وتصنيفها، مرItem Evâil edebiyatı ve hadis ilmiyle ilişkisi(Uludağ Üniversitesi, 2012) Orhan, Zeynep; Kahraman, Hüseyin; Uludağ Üniversitesi/İlahiyat Fakültesi.Evâil kavram olarak zaman ya da şan ve şeref bakımından önde gelmeyi ifade eden bir kelimedir. İnsanların ve toplumların hayatında ilklerin önemi vardır. Çünkü ilkler yol açıcı ve peşinden sürükleyicidir. İslam toplumunun miladı Hz. Peygamber ile başlar. Hz. Peygamber’e ait olan her şeyi bilmeye özen gösteren İslam ümmeti, O’na ait olan ve O’nun ağzından çıkan ilkleri kaydederek çıktıkları yolda bir tasnif türü ortaya çıkarmıştır. Evâil bir anlamda her başlangıcın adıdır. Bu başlangıçlar Hz. Peygamber’e atfedildiğinde sünnet adını alarak değer kazanır. Fakat bazı evâiller de vardır ki, Hz. Peygamber’in ağzından çıkmamış ya da kökeninde O’nun tarafından başlatılmamış olmasına rağmen, O’nun uygulamalarını etkilemiştir. Makalemizde amaç, hadis ve evâil literatüründe yer alan rivayetler doğrultusunda Hz. Peygamber’i ve İslam toplumlarını etkilemiş bulunan bu evâillere dikkat çekmektir. Bunlar arasında ehl-i kitab ve cahiliye dönemi Arapları ile ashabın önder olduğu bazı işler başta gelmektedir. Evâiller bu tür rivayetleri tespit noktasında araştırmacılara yardımcı olmaktadırItem Klasik Arap mizahında sahte peygamber figürü(Uludağ Üniversitesi, 2012) Günday, HüseyinHz. peygamber henüz hayatta iken patlak veren ve Müslümanlar açısından hayati dinselpolitik sorunlardan biri olan sahte peygamberlik meselesi, mizahi alanda da kendisine yer bulmuş önemli bir edebi temadır. Bu makale, klasik edeb literatüründen ve tarih kitaplarından derlenen sahte peygamberlerle ilgili kırk adet anekdotu, şekil ve muhteva açısından ve mizahi bir perspektifle irdelemektedir.