Kültürel miras unsuru Olan aba güreşine yönelik şekilsel ve işlevsel kültür bölgesi belirleme denemesi (Hatay)

Abstract

Aba güreşi şekilsel ve işlevsel kültür bölgelerini belirleme amacındaki bu çalışma, kültürün mekânı örgütlemedeki rolünü somutlaştırması bakımından önem arz eder. Veriler, güreşi benimsemiş topluluklar içerisindeki 65 yaş ve üstü olan kişilerle etnografik yöntemle katılımcı gözlem ve görüşme yapılarak elde edilmiştir. Aba güreşinin uygulanışı, terminolojisi, giyim-kuşamı gibi özellikleri temelinde, Hatay aba güreşi şekilsel kültür bölgesinden söz edilebilir. Bölge, Osmanlı döneminde Halep merkezli olarak varlığını sürdürürken, 1921-1939’da siyasi sınırların değişiminden etkilenerek yeniden şekillenmiştir. Çalışmada, geçmişteki bölgenin Türkiye’deki bakiyesi konumundaki, şekilsel ve işlevsel kültür bölgelerinin tespiti yapılmıştır. Şekilsel kültür bölgesi, 1939-1990 arasında Yayladağı-Altınözü merkezli mekânsal örgütlenmeye meydan vermiştir. 1990 sonrasındaki kurumsallaşma çabaları, Hatay şekilsel kültür bölgesinin silikleşmesine, buna karşın Hatay işlevsel kültür bölgesinin oluşumuna yol açmıştır. Merkezini Antakya’nın oluşturduğu işlevsel kültür bölgesi, il sınırlarıyla örtüşmüştür. Günümüzde faaliyetlerini ulusal ve uluslararası boyuta taşıma eğilimindedir. Dönüşüm, evrimsel-ilerlemeci bir nitelik taşımaktan çok merkez, aktör ve sınırların değişiminden ibarettir.With the purpose of determining formal and functional culture regions for Aba Wrestling, this study is significant in solidifying the role of culture in spatial organization. Data were obtained by using ethnographic methods through participatory observations and interviews with people aged 65 years and older in communities that have adopted wrestling.The characteristics such as its practice, terminology and clothing style can be considered an indication of Hatay Aba Wrestling formal culture region. The region actually continued to exist encompassing Aleppo as the centre during Ottoman period and it was later restructured by the changes in political borders between 1921 - 1939. The present study is aimed at determining the functional and formal culture regions that are the continuation of a preexisting region in Turkey. Formal culture regions caused a spatial organization centered on Yayladagi and Altinozu between 1939 -1990.The borders of the Hatay formal culture region became indistinct because of the 1990-institutionalization attempts, but these attempts resulted in the formation of the Hatay functional culture region. The Antakya-centred functional culture region overlapped the provincial borders. Today, this culture region is likely to expand its activities at a national and international level. This transformation is regarded as the change of the centre, actors and borders rather than having an evolutionary-progressive trait.