Ephedra major Host (denizüzümü) türünün iklim değişikliği senaryolarına göre günümüz ve gelecekteki coğrafik dağılımının MaxEnt modeli kullanılarak tahmin edilmesi

Abstract

İklim değişikliği biyolojik çeşitliliği ve türlerin coğrafi dağılımını olumsuz yönde etkileyerek bazı türlerin yok olma tehlikesini artırmaktadır. Bu çalışmada içerdiği efedrin ve pseudoefedrin alkoloidlerinden dolayı tıbbi olarak kullanılma potansiyeli olan Ephedra major Host türünün iklim değişikliği senaryolarına göre günümüz ve gelecekteki coğrafik dağılımının MaxEnt modellenmesi ile tahmin edilmesi amaçlanmıştır. Ephedra major’ün günümüzdeki potansiyel yayılış alanını alanı tahmin edebilmek için WorldClim veri tabanındaki 19 biyoiklim verisi kullanılmıştır. Modele başlamadan önce türün varlık verileri ile Biyoiklimsel veriler QGIS ortamında çakıştırılmış ve SPSS’de yapılan korelasyon analizine göre biyoiklim verilerinden BIO2, BIO3, BIO8, BIO9, BIO15 ve BIO19 kullanılmasına karar verilmiştir. Türün dağılımında yüksek oranda önemi olan biyoiklim verilerini tespit etmek için Jackknife testi uygulanmıştır. İklim değişim modeli olarak 6. IPCC raporuna göre oluşturulmuş IPSL-CM6A-LR iklim değişim modelinin SSP2 4.5 ve SSP5 8.5 senaryoları kullanılmıştır. Türün günümüz ve gelecekteki yayılış alanları arasındaki alansal ve konumsal farklar ortaya konulmuştur. Modelleme sonucuna göre günümüzde uygun ve çok uygun olan alanlar 305861.256 km2 olarak hesaplanmıştır. Türün yayılışının yıllara göre giderek azalacağı, SSP2 4.5 senaryosuna göre 2100 yılında 248817,077 km2 ye, SSP5 8.5 senaryosuna göre 114917,52 km2 ’ye düşeceği yani günümüz koşullarına göre yaklaşık % 37 oranında azalacağı ve yayılış alanının Trakya, Marmara, kısmen İç Anadoludan, Kuzey ve Kuzey doğu Anadoluya doğru kayacağı tahmin edilmektedir.Climate change negatively affects biodiversity and geographical distribution of species, increasing the risk of extinction for some species. This study aims to estimate the current and future geographical distribution of the Ephedra major Host species, which has the potential for medical use due to the ephedrine and pseudoephedrine alkaloids it contains, using MaxEnt modeling according to climate change scenarios. In order to estimate the current potential distribution area of Ephedra major, 19 bioclimatic data from the WorldClim database were used. Before starting the model, the species' presence data and bioclimatic data were overlaid in the QGIS environment and according to the correlation analysis performed in SPSS, it was decided to use BIO2, BIO3, BIO8, BIO9, BIO15 and BIO19 from the bioclimatic data. Jackknife test was applied to determine the bioclimatic data that are highly important in the distribution of the species. SSP2 4.5 and SSP5 8.5 scenarios of the IPSL-CM6A-LR climate change model created according to the 6th IPCC report were used as the climate change model. The areal and positional differences between the current and future distribution areas of the species have been revealed. According to the modeling results, the current suitable and very suitable areas are calculated as 305861.256 km2 . It is estimated that the distribution areas of the species will gradually decrease over the years, according to the SSP2 4.5 scenario it will decrease to 248817.077 km2 in 2100, and according to the SSP5 8.5 scenario it will decrease to 114917.52 km2 in 2100, that is, it will decrease by approximately 37% compared to today's conditions and it will shift from its current distribution areas of Thrace, Marmara and partly Central Anatolia to North and Northeastern Anatolia.