Bursa ili toprak numunelerinde radyonüklid dağılımının incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada toprak örneklerindeki radyonüklid konsantrasyonları araştırılarak, Bursa' nın radyoaktivite seviyesi radyolojik açıdan değerlendirilmiştir. 26 adet yüzey toprağındaki 226Ra, 232Th, 40K ve 137Cs radyonüklidlerinin aktiviteleri bulunmuştur. Toprak örneklerindeki radyonüklid aktiviteleri HpGe detektörlü gamma spektrometresi kullanılarak ölçülmüştür. 226Ra, 232Th, 40K ve 137Cs aktiviteleri sırasıyla 10 - 120 Bq/kg (ortalama değer 24 Bq/kg), 12 - 235 Bq/kg (ortalama değer 30 Bq/kg), 257 ? 1 330 Bq/kg (ortalama değer 433 Bq/kg), 1,01 - 48,97 Bq/kg (ortalama değer 5,66 Bq/kg) aralıklarında bulunmuştur.Ayrıca ortalama havada soğrulan doz oranı (ADRA), yıllık efektif doz eşdeğeri (AEDE), radyum eşdeğer aktivite değeri (Raeq) ve dış kaynaklı tehlike göstergesi (Hex) sırasıyla 62 nGy/h, 76 Sv/y, 133 Bq/kg ve 0,36 olarak bulunmuştur. Elde edilen sonuçlar literatür değerleriyle karşılaştırılmıştır. 108 adet yüzey toprağı örneğinin toplam beta aktiviteleri Tennelec LB 1000-PW detektör kullanılarak belirlenmiştir. Ölçülen toplam beta aktiviteleri 46 - 2 780 Bq/kg aralığında (ortalama değer 556 Bq/kg) elde edilmiştir.Bu çalışma Bursa ilinin radyasyon haritasının çıkarılmasına katkı sağlayacaktır. Çalışma, Bursa ilindeki topraklarda bulunan doğal ve yapay radyonüklid aktivitelerinin belirlendiği ilk detaylı çalışmadır. Elde edilen sonuçlar, insan kaynaklı herhangi bir radyoaktivite seviyesindeki değişikliğin tespit edilebilmesi açısından önemlidir.In this study, the radioactivity level of Bursa province was evaluated for radiologic with investigation of radionuclide concentrations in soil samples. The distribution of 226Ra, 232Th, 40K and 137Cs radionuclide concentrations were measured in 26 surface soil samples collected from Bursa. The radionuclide concentrations in the soil samples were determined by gamma spectrometer using HpGe detector. The range of 226Ra, 232Th, 40K and 137Cs activity concentrations varied from 10 to 120 Bq/kg (mean value 24 Bq/kg), 12 to 235 Bq/kg (mean value 30 Bq/kg), 257 to 1330 Bq/kg (mean value 432 Bq/kg), 1,01 to 48,97 Bq/kg (mean value 5,66 Bq/kg), respectively.In addition, the mean gamma absorbed dose rates in air (ADRA), annual effective dose equivalent (AEDE), radium equivalent activity (Raeq) and external hazard index (Hex) were found to be 62 nGy/h, 76 Sv/y, 133 Bq/kg and 0,36, respectively. The results were compared with literature values.The gross beta activities in 108 surface soil samples were determined using Tennelec LB 1000-PW detector. The range of gross beta activities varied from 46 to 2780 Bq/kg with a mean value of 556 Bq/kg.This study will contribute to the radioactivity level database for Bursa province. This is the first detailed study of anthropogenic and natural radionuclide concentrations in soil collected from Bursa. The results may also be used to evaluate any radioactivity change of induced by man in the future.