1641-1651 arasında Ayntâb şehir merkezindeki ev ve dükkân satışları

Abstract

Osmanlı Devleti’nde kadı sicil defteri de denilen, Şer’iyye Sicilleri arasında bulunan belge türlerinden birisi de satış hüccetleridir. Tarafların mahkemeye başvurmalarıyla kayıt altına alınan satış belgeleri, daha sonra çıkabilecek anlaşmazlıkların önüne geçmek için hücceti elinde bulunduran kişi açısından önem taşımaktadır. Örneğin kişinin daha sonradan evini satmadığını, mülkünü zapt ettiğini iddia ederek karşı taraftan şikâyetçi olması ve yahut kadının, kocası ile ortak olan mülklerini, izni olmadan kocası tarafından satıldığını iddia etmesi gibi sonradan ortaya çıkabilecek olan nedenler, satış hüccetlerinde oldukça sık rastlanan durumlardır. Ayrıca mülk satışlarında yer alan kişilerin unvanları, meslekleri, evin nerede olduğu, evin bölümleri bilgisi, dönemin şartlarının Ayntâb’ın sosyo-ekonomik hayatına yansımasına ilişkin bizlere bilgi vermektedir. Bu tezde Gaziantep Şer’iyye Sicilleri arasında bulunan yedi defter (16, 17, 18, 19, 20 (iki defter) ve 21) satış belgeleri incelenerek, 17. yüzyıl Ayntâb şehir merkezinin sosyo-ekonomik durumu saptanmaya çalışılmaktadır. Bu araştırmanın sonucunda Ayntâb şehir merkezinde 527 tane ev satışı, 59 tane de dükkân satışı tespit edilmiştir. Ayrıca mahallelerin heterojen yapısı, 17. yüzyıl Osmanlı toplumunda sınıfsal ayrışmanın olmadığını göstermektedir. Sicillerdeki satış belgeleri dönemin revaçta olan mahalleleri hakkında da fikir vermektedir.

One of the document types among the Ottoman Şer’iyye Registries, which is also called the court registration book is the sales contract. The sales contract registered with the application of the parties to the court are important for the person holding the sales contract in order to avoid possible disputes that may arise later. For example the person's complaint from the other party by claiming that he did not sell his house and that the woman claimed that the property shared with her husband was sold by her husband without her permission are quite common situations in sales proceedings. Moreover the titles of the people involved in property sales, their professions, the location of the house, the parts of the house gives us very important information about the socioeconomic life of Ayntâb in that period. In this thesis, totally seven (16, 17, 18, 19, 20 (two books) and 27) şer’iyye registers of Ayntâb were investigated and trying to clarify the socio economic situation in 17th century Ayntâb by sales contracts. As a consequence of this research 527 house sales and 59 shops were detected in Ayntâb city center. In addition, the heterogeneous structure of the neighborhoods shows that there was no class segregation in the 17th century Ottoman society. The sales documents in the registries also give an idea about the popular neighborhoods of the period.