Alkolik olmayan yağlı karaciğer hastalığı ilişkili hepatoselüler karsinom hastalarının geriye dönük incelenmesi

Abstract

Primer karaciğer kanserinin en sık sebebi olan hepatoselüler karsinom (HCC) etyolojisinde, hem ülkemizde hem dünyada alkolik olmayan yağlı karaciğer hastalığı (NAFLD) ilişkili oran artmaktadır. Bu nedenle NAFLD ilişkili HCC'nin özelliklerini anlamak önemlidir. Çalışmamızda 2010-2023 arasında Bursa Uludağ Üniversitesi Hastanesi Gastroenteroloji Bilim Dalı’na başvurmuş 448 HCC hastası geriye dönük incelendi. Bunlardan 39 (%8,71)’u NAFLD ilişkili HCC olarak değerlendirildi. NAFLD ilişkili HCC hastalarımız, dünyada ve Türkiye’de yapılan çalışmalardaki HCC hastalarının özellikleri ile karşılaştırıldı. Hastalarımızda diyabet, obezite, hipertansiyon, hiperlipidemi gibi metabolik hastalıklar ve bazı kronik hastalıklar daha sık bulundu. Hastalarımızda sirotik zeminde gelişme oranı daha az, tanı yaşı daha ileri, tümör çapı daha büyüktü. 39 NAFLD ilişkili HCC hastasının kendi içlerinde hangi durum ve özellikler bakımından farklılaştığı ve hangi açıdan gruplandırılabileceklerini anlamak açısından kümeleme analizi yapıldı. Siroz sıklığı ile sağkalım süresi arasında istatistiksel olarak anlamlı ölçüde negatif ilişki bulundu. Lokal yayılan, tanıda daha büyük tümör çapı ve tekli lezyon olarak bulunan kitleler daha iyi prognoz ile karakterize iken, daha küçük ama çoklu lezyonlarla agresif yayılma davranışı gösteren kitleler kötü prognoz ile karakterize bulundu. Fib-4, NAFLD Fibrozis, ALBI, BARD skorları ve AST/ALT, AST/PLT oranları ile sağkalım süresi arasında istatistiksel olarak anlamlı negatif ilişki bulundu. Bu sonuçların çoğu, önceki birçok çalışmanın sonuçları ile birçok noktada uyumludur. Birçok ülkede şimdiden HCC'nin en önemli sebebi haline gelen NAFLD ilişkili HCC'nin daha iyi tanımlanabilmesi ve çalışmamızdaki sonuçların doğrulanabilmesi için daha geniş hasta gruplarıyla daha ayrıntılı çalışmalara ihtiyaç vardır.

In the etiology of hepatocellular carcinoma (HCC), which is the most common cause of primary liver cancer, the rate associated with non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD) is increasing both in our country and in the world. Therefore, it is important to understand the characteristics of NAFLDassociated HCC. In our study, 448 HCC patients who applied to Bursa Uludağ University Hospital Gastroenterology Department between 2010 and 2023 were retrospectively examined. Of these, 39 (8,71%) were evaluated as NAFLD-related HCC. Our NAFLD-associated HCC patients were compared with the characteristics of HCC patients in studies conducted around the world and in Turkey. Metabolic diseases such as diabetes, obesity, hypertension, hyperlipidemia and some chronic diseases were found more frequently in our patients. In our patients, the rate of development on a cirrhotic basis was lower, the age at diagnosis was older, and tumor diameter was larger. Clustering analysis was performed to understand in which conditions and characteristics 39 NAFLD-associated HCC patients differed among themselves and in which respects they could be grouped. A statistically significant negative relationship was found between cirrhosis frequency and survival time. While masses that spread locally, had a larger tumor diameter and were found as a single lesion at diagnosis, were characterized by a better prognosis, masses that were smaller but showed aggressive spreading behavior with multiple lesions were characterized by a poor prognosis. A statistically significant negative relationship was found between Fib-4, NAFLD Fibrosis, ALBI, BARD scores and AST/ALT, AST/PLT ratios and survival time. These results are consistent on many points with the results of many previous studies. More detailed studies with larger patient groups are needed to better define NAFLD-associated HCC, which has already become the most important cause of HCC in many countries.