Parasal krizlerin istatistiksel analizi ve Türkiye uygulaması

Abstract

1980'lerin sonu ile 1990'lı yıllarda gelişmekte olan ülkeler, bir taraftan finansal serbestleşmeyi benimseyerek dünya finansal piyasalarıyla bütünleşirken, diğer taraftan da enflasyonu düşürerek makroekonomik istikrarı ve sağlıklı bir büyüme hızını yakalamaya çalışıyorlardı. Bu amaçla, istikrarsız bir ekonomiye sahip olan Türkiye,döviz kurunu çapa olarak kabul etmiş ve maliye, bankacılık sektörü, kamu sektörü gibi birçok alanda reformlar öngören istikrar programlarını uygulayarak büyük miktarda sermayeyi ekonomisine çekebilmiştir. Ancak ülkemizde birçok etkenin neden olduğu krizlerle karşı karşıya geldiğinde, uygulanan döviz kuru politikası ile istikrar programı terk edilmek zorunda kalınmıştır. Sonuç olarak döviz rezervlerini eriten ve bankacılık sektörüne önemli zararlar veren sermaye sık sık ülkemizi terk etmiştir.Türkiye ekonomisi, çeşitli dönemlerde farklı krizler yaşamıştır. 1990'lı yıllarda dünya genelinde yaşanan finansal krizler, dünya ekonomisi ile etkileşim halinde olan Türkiye ekonomisinde de yaşanmıştır. Bu çerçevede Türkiye ekonomisinde 1994, 2000 ve 2001 yıllarında yaşanan krizler önemlidir. Yüksek enflasyon, sermaye hareketlerindeki serbestleşme ve bankacılık sektöründeki aksaklıklar bu krizlerin sebepleri arasında sayılabilir.Bu çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde para krizlerinin teorik alt yapısı incelenmiş ve Türkiye ekonomisinde son yıllarda yaşanan önemli parasal krizlerin nedenleri, gelişimi ve sonuçları anlatılmıştır. kinci bölümde istatistiksel bir yöntem olarak uygulamada kullanılan lojistik regresyon analizi açıklanmıştır. Son bölümde ise Türkiye için önemli makroekonomik değişkenler kullanılarak bir lojistik regresyon modeli tahmin edilmiştir.

In the late 1980s and 1990s developing countries, while integrating with theglobal financial markets through financial liberalization, were at the same time aimingto achieve macroeconomis stability and a sustainable growth by bringing downinflation. For this aim, Turkey that own unstable economy, adopted exchange rate basedstabilization programs which contain reforms on areas ranging from fiscal policy,banking sector and public sector and thus could attracted large volumes of capital.However, our country were come accross by crises driven by a combination of factorsand were forced abandon their exchange rate regimes and stabilization programs. As aconsequence capital which depleting the foreign exchange reserves, causing severedamage fort the banking systems, left this market.The Turkish economy has been lived to different crises in several times since.As all over the world, financial crises of the 1990s the Turkish economy whichinteraction with world economy faced with crises since the 1990s. This point of view1994, 2000 and 2001 crises which in Turkish economy are important. High inflation,liberalisation in capital account, banking sector fragility can counted among this crises?sreasons.This study contains three main parts. In the first part, the theoreticalbackgrounds of currency crises are surveyed and in Turkey economy in last yearsimportant currency crises?s reasons, progress and results are explained. In second part,logistic regression analysis as a statistical method are used into practice are explain. Inthe last part, as important macroeconomic variable for Turkey are used logisticregression model are estimated.