Yerli bir Amblyseius swirskii (Athias-Henriot) (Acari: Phytoseiidae) popülasyonunun farklı sebze türlerinde ikinoktalı kırmızıörümcek, [Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae)]’e karşı kullanılma potansiyelinin belirlenmesi

Abstract

Bu tez çalışmasının amacı, Amblyseius swirskii (Athias-Henriot) (Acari: Phytoseiidae)’nin Türkiye’den toplanan doğal bir popülasyonunun farklı sebze çeşitlerinde İkinoktalı kırmızıörümcek, Tetranyhus urticae (Koch) (Acari: Tetranychidae)’nin kırmızı formuna karşı biyolojik mücadele etmeni olarak kullanılmasıdır. Phytoseiidae familyasının aktivitesini düşüren yaprak tüylülüğü biyolojik mücadele açısından önem arz ettiği için bu çalışmada domates, biber, patlıcan, hıyar ve fasulyenin en az tüylülüğe sahip çeşitleri kullanılmıştır. Tezin laboratuvar çalışmaları kapsamında A. swirskii’nin T. urticae ile beslenmesi durumunda biyolojik parametreleri (ergin öncesi dönemlerin gelişme süresi ve canlılık oranları, ergin üreme ve ömür uzunluğu, hayat tablosu parametreleri) ile sayısal ve işlevsel tepkiler belirlenmiştir. Örtüaltı çalışmalarında ise sebze türlerinde en az trikom yoğunluğuna sahip çeşitlerinde ilk salımda T. urticae’ye karşı 1: 5 (avcı: av) oranda A. swirskii’nin uygulanması sonucu biyolojik etkinliği ortaya konulmuştur. Bu tez 2020-2023 yıllarında Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü laboratuvar ve sera koşullarında yürütülmüştür. Araştırma sonuçlarına göre, trikom yoğunluğu en düşük bulunan çeşitler; Domateste Şencan 9, patlıcanda Pala 49, biberde Sürmeli Biberi, fasulyede Alman Ayşe ve hıyarda Çengelköy Hıyarı 5802’dir. Hayat tablosu parametrelerinden rm, Ro ve To değerlendirildiğinde ise en yüksek değerler biberde bulunurken, bunu sırasıyla patlıcan, domates, hıyar ve fasulye izlemiştir. Sera koşullarında A. swirskii’nin biyolojik etkinlik çalışmalarına göre en yüksek avcı popülasyonu ve en düşük T. urticae popülasyonu sırasıyla fasulye, domates, patlıcan, biber ve hıyarda bulunmuştur. Bu tez çalışmasıyla sadece av ve avcı arasındaki ilişki değil aynı zamanda bitkiden kaynaklı bazı unsurlar da(trikomlar) biyolojik mücadelenin başarısını etkilediği gösterilmiştir.The aim of this thesis is to use Amblyseius swirskii (Athias-Henriot) (Acari: Phytoseiidae) which is a natural population collected from Turkey as a biological control agent against red forms of Tetranyhus urticae in different vegetable varieties. Because leaf trichomes are reduced the biological activity of Phytoseiidae individuals, vegetable cultivars with the least trichome were used in this study. Biological parameters (development duration and survival rates of pre-adult stages, fecundity and lifespan of adults, life table parameters) with numerical and functional responses were determined in A. swirskii individuals fed on T. urticae adults in the laboratory studies. In greenhouse studies, the biological activity of A. swirskii was demonstrated against T. urticae at a first release rate of 1: 5 (predator: prey) vegetable cultivars. This study was carried out in Yalova Atatürk Horticultural Central Research Institute in 2020-2023. Acording to findings of the research, the cultivars with the lowest trichome density; Şencan 9 in tomato, Pala 49 in eggplant, Sürmeli Biberi in pepper, Alman Ayşe in bean and Çengelköy Hıyarı 5802 in cucumber. When the life table parameters rm, Ro and To were evaluated, the highest values were found in pepper, followed by eggplant, tomato, cucumber and bean, respectively. According to the biological activity studies under greenhouse conditions, the highest A. swirskii and the lowest T. urticae population were found in beans, tomatoes, eggplant, peppers and cucumbers, respectively. In this thesis, it has been shown that not only the relationship between prey and predator, but also some plant-derived elements (trichomes) affect the success of biological control.